Marc Van Ranst over "Telegram-discussie": "Misschien doe je dat beter niet, maar ik heb alle recht om te reageren"
"Ik heb alle recht om daar te gaan kijken en mijn gedacht te zeggen als ik dat opportuun vind." Dat zegt viroloog Marc Van Ranst over de berichten die hij gestuurd heeft in een steungroep voor de voortvluchtige militair Jürgen Conings op de chatapplicatie Telegram. Al voegt hij er wel aan toe dat het misschien beter is om dat niet te doen. "Maar ik ben behoorlijk boos. Ik zit hier vast. En om dan waardeoordelen te horen van mensen die hier nog nooit mee te maken hebben gehad, dat is wel heel gemakkelijk."
"Marc Van Ranst is nu lid van de groep", die boodschap krijgen de iets meer dan 1.000 leden van de Telegram-groep ‘Als 1 man achter Jürgen’ rond half drie in de nacht van dinsdag op woensdag. Het chatkanaal is een van de vele plaatsen op sociale media waar aanhangers van de voortvluchtige militair Jürgen Conings met elkaar communiceren en acties organiseren. Dat Van Ranst plots opduikt in het hol van de leeuw veroorzaakt meteen opschudding bij de Conings-sympathisanten.
“Niveau nihil”
“Je moet maar lef hebben”, klinkt het bij een van de leden. “Ophoepelen”, schrijft iemand anders. Enkele minuten later reageert Marc Van Ranst zelf: “Ik dacht eens te komen scouten om te kijken welke creativiteit er hier opborrelt. Ik moet zeggen, ik ben teleurgesteld." Even later volgen er nog twee berichten: “Veel schrijffouten!!” en “Niveau nihil, maar ja, wat hadden we verwacht van een groepje terroristenondersteunders (sic).”
De aanwezigheid en de berichten van Marc Van Ranst leiden meteen tot ophef in de Telegram-groep. Er passeren enkele walgende emoji’s, maar ook verwensingen aan het adres van de viroloog. Om iets voor 3 uur ’s nachts sluit Van Ranst af met het bericht “Welterusten strijders!”, een kopie van wat iemand anders kort daarvoor schrijft.
Hoewel Marc Van Ranst al meer dan een week met zijn gezin in een safehouse zit, houdt hij zich dus niet afzijdig in online discussies. Enkele dagen geleden ging de viroloog op Twitter nog in de clinch met de Nederlandse coronascepticus Willem Engel.
Wat is Telegram?
Telegram is een chatapplicatie die vergelijkbaar is met WhatsApp of Messenger. Het wordt vaak als alternatief gebruikt door mensen die liever geen gebruik maken van Facebook, het bedrijf dat eigenaar is van zowel WhatsApp als Messenger. Al sinds vorige week zijn er verschillende Telegram-groepen actief waar aanhangers van Jürgen Conings met elkaar communiceren. De afgelopen dagen groeit het aantal leden van die kanalen, mogelijk een gevolg van het verwijderen van een aantal steungroepen door Facebook.
Van Ranst: "Alle recht om te reageren"
Dat er op sociale media dergelijke steungroepen voor Jürgen Conings ontstaan zijn, kan Van Ranst maar moeilijk begrijpen, zegt hij aan VRT NWS. "Dat er bij één iemand de stoppen doorslaan, kan ik ergens vatten, maar dat bij 50.000 mensen de stoppen doorslaan, kan ik moeilijk aannemen", zegt hij.
Hoe kwam hij ertoe om zelf in die groepen te gaan kijken? "Ik ken Telegram niet geweldig goed, maar mensen hadden er mij op gewezen. Ik vind het interessant om daar eens te gaan kijken als het over mij gaat. Ik heb niet de gewoonte om dat anoniem te doen. En eigenlijk wil ik ook wel dat ze beseffen dat ze in het oog worden gehouden."
Van Ranst vindt de kritiek op zijn interventie dan ook overdreven. "Het werd gezien alsof ik een soort van theekransje verstoorde. Ik heb alle recht om daar eens te gaan kijken en mijn gedacht te zeggen als ik dat opportuun vind. Alsof dat zo raar is. Ik ben nog altijd een vrije mens -binnen de beperkingen die ik nu heb- en als je kijkt naar wat er over mij gezegd wordt, dan blijf ik nog beleefd."
Ik ben nog altijd een vrije mens, en als je kijkt naar wat er over mij gezegd wordt, dan blijf ik nog beleefd
Dat hij zijn situatie erger maakt door te reageren op de haatberichten uit extreemrechtse hoek, spreekt Van Ranst tegen. "Zwijgen, ik geloof daar niet in. Door die houding zijn we hier beland. Extreemrechts vergoelijken en ermee proberen in dialoog te gaan, dat brengt je nergens."
Coronacommissaris Pedro Facon roept vandaag op tot sereniteit in de communicatie. Van Ranst heeft begrip voor die oproep, maar zo zegt hij ook: “het is makkelijker om dat te doen als je niet met zoveel haat te maken krijgt en je ’s avonds in je eigen bed slaapt”.
"Waarom zou ik mij laten intimideren?"
Maar is het ook slim? "Als je het objectief bekijkt, is het misschien beter dat je het niet doet, maar zo logisch denk je niet altijd na. Ik ben behoorlijk boos. Ik zit hier vast. En om dan waardeoordelen te horen van mensen in de buitenwereld die nog nooit daarmee te maken hebben gehad, dat is wel heel gemakkelijk."
De viroloog voegt er ook aan toe dat hij de berichten 's nachts heeft gepost. "Ik was die dag gevaccineerd (de tweede coronaprik, red.), had 40 graden koorts en kon niet slapen. Niet om dat te vergoelijken, maar ik was niet in de beste conditie."
Wanneer er 'vorte' dingen over mij gezegd worden, dan ligt het in mijn karakter dat ik daarop reageer
"Als ik een tiende van een procent lees van de berichten over mij, zal het veel zijn. Maar ik behoud mij dat recht voor, kwestie van op de hoogte te zijn. Soms moet je ook dingen rechtzetten. Dat kan nuttig zijn. Veel gaat het niet helpen, maar het geeft mij alvast een beter gevoel op dat moment."
Van Ranst zal dus actief blijven op sociale media. "Waarom zou ik mij laten intimideren? Wanneer er 'vorte' dingen over mij gezegd worden, dan ligt dat in mijn karakter dat ik daarop reageer", zegt hij. Raken al die haatberichten hem? "Dat doet wel iets, maar ik word daar vooral combattief van."
Zoektocht gaat voort
Vandaag werd in het Nationaal Park Hoge Kempen opnieuw gezocht naar de voortvluchtige Jürgen Conings. Geeft dat Van Ranst hoop dat hij snel weer naar huis kan? "Iedereen hoopt dat hij gevonden wordt, maar je moet realistisch zijn. Men heeft eigenlijk weinig zicht op waar die man zich bevindt. We zullen het wel horen wanneer hij gevonden wordt", aldus de viroloog, die er rekening mee houdt dat het nog een tijdje kan duren.
"We bekijken het dag per dag, wetende dat het ooit wel stopt. Ik denk dat alle inspanningen gedaan worden. Uiteindelijk zal die persoon wel gevonden worden." Angst voelt hij niet, wel boosheid en onbegrip. "Dit is een nare periode. Vooral voor mijn omgeving vind ik dit heel vervelend."