Voor een vervolg op onze uitzending Heel Holland Zakt spreken we huiseigenaren door het hele land. We zijn benieuwd hoe het ervoor staat met de schades en of er al oplossingen zijn. Sommige eigenaren die we spreken hebben al een tijdje schade, anderen hebben hun scheuren pas ontdekt. Ermee in de publiciteit treden vinden ze vaak lastig: "Ik ben toch bang dat dat een negatieve invloed heeft", horen we. Of: "Misschien scheurt het niet verder." En: "Ik denk niet dat de buren er blij mee zijn."

In de gemeente Zevenaar zijn ze die angst allang voorbij. In Zevenaar zwijgen ze niet. Anderhalf jaar geleden gingen we er ook op bezoek, en hoorden dat honderden eigenaren met schade, druk in overleg waren met de gemeente. Met hun actiecomité ZWIK (Zakkende Woningen, Inklinkende Klei) probeerden de bewoners tot een oplossing te komen voor hun schade.

‘Bomen slurpen het water op’
We bellen weer met ZWIK om te horen hoe het ervoor staat in Zevenaar. Woordvoerder Frans de Hair staat ons te woord. Hij woont zelf in een rijtjeswoning. Het tweede huis van rechts. En ook hij heeft schade: "Het is hoogstwaarschijnlijk dat de bomen die naast de rij staan, zoveel water opslurpen als het droog is, dat het eerste huis gaat zakken." En dan krijg je scheuren? "In het eerste huis, maar ook in tweede huis. En met een beetje pech nog verder in de rij." Hij komt ook andere voorbeelden tegen: "Hier verderop in de wijk staat een rij waarvan alle aanbouwschuurtjes van de woningen af zijn gebroken door verzakking."

Ook met zijn eigen huis is De Hair dus de pineut: "Boven komen de muren los van het plafond. En er zitten scheuren aan voorzijde van het huis, in de binnen- en buitenmuur. En dan ben ik niet eens een ernstig geval. Maar het blijft in beweging, dus repareren heeft nu nog geen zin."

Als de waterstand weer op een goed peil komt, wordt de ellende minder, meent De Hair. "Toen ik hier dertig jaar geleden kwam wonen, kroop ik door de modder als ik onder het huis ging. Nu moet ik door het stof. Dat geeft wel aan hoe droog het is geworden en dan klinkt de boel in. Mensen voelen zich niet meer veilig in hun eigen huis."

Gemeente: ‘Geen verband bodemverzakking en bomen’

De gemeente heeft het bomenscenario laten onderzoeken, maar zegt dat het daar niet door komt. "De conclusie is dat er geen verband kan worden gelegd tussen de bodemverzakking van de huizen en de vegetatie", aldus wethouder Nanne van Dellen in juni in het Algemeen Dagblad.

De actievoerders balen. "Het onderzoek sluit ook niet uit dat de bomen wel de oorzaak zijn van de verzakkingen van de woningen," zegt De Hair. Wat hem betreft is het een kostbaar project geweest wat de gedupeerden niets heeft opgeleverd. Zij willen vooral dat er geen nieuwe schades en verzakkingen bijkomen. Het grondwaterpeil moet omhoog, menen ze. De Hair: "Maar dat is niet wat het waterschap wil. Er zijn meer mogelijke oplossingen; in andere plaatsen worden bijvoorbeeld waterbekkens aangelegd. Het maakt mij niet uit wat ze doen, als ze maar zorgen dat het inklinken stopt. De gemeente heeft haar zorgplicht en van het waterschap mag je meer verwachten."

Waterschap: we willen wel verhogen, maar we kunnen het niet

Minke Huurnink van het Waterschap Rijn en IJssel laat ons weten dat ze het probleem van de verzakkingen in Zevenaar kennen. Volgens haar ligt het anders. Huurnink: "Het waterschap WIL de grondwaterstand in de zomer wel verhogen, maar KAN dat niet." De grondwaterstand en de waterpeilen in beken in de Liemers (zo heet de Gelderse streek waar Zevenaar ligt, red.) zijn afhankelijk van regen èn van de waterstanden in de ​rivieren het Pannerdensch kanaal, de Rijn en de IJssel​, licht Huurnink toe.

"Door de verandering van het klimaat hebben we te maken met meer extremen. De laatste drie zomers zijn erg droog geweest. Daardoor daalt de grondwaterstand en vallen beken soms helemaal droog. Bij lage waterstanden in de grote rivieren zakken de grondwaterstanden in de Liemers bovendien ook en het is in de Liemers helaas niet mogelijk om water in te laten."

Waterschap Rijn en IJssel is nu voor het hele beheergebied aan het kijken hoe ze de grondwatervoorraad het beste kunnen beheren. Huurnink: "Dat is een ingewikkelde puzzel. Dat is niet in een paar maanden klaar."