(1)

Door de COVID-19-uitbraak is de vraag naar vervoerdiensten sterk gedaald. Dit heeft ernstige gevolgen gehad voor spoorwegondernemingen. Deze gevolgen kwamen tot uiting op 1 maart 2020 en het spoorvervoer een sterke terugval kende dit zal wellicht zo blijven tot minstens 31 december 2020. Op de met de COVID-19-uitbraak verband houdende omstandigheden hebben de spoorwegondernemingen die geconfronteerd worden met aanzienlijke liquiditeitsproblemen en grote verliezen, en in sommige gevallen failliet dreigen te gaan, geen vat.

(2)

Om de negatieve economische effecten van de COVID-19-uitbraak op te vangen, kunnen sommige spoorwegondernemingen financiële steun nodig hebben. Spoorwegondernemingen zullen door de COVID-19-uitbraak misschien niet in staat zijn heffingen voor de toegang tot spoorweginfrastructuur te betalen en daarom moeten infrastructuurbeheerders de toelating krijgen die heffingen te verlagen, kwijt te schelden of uit te stellen. Deze mogelijkheid moet worden geboden voor de periode waarin de gevolgen van de COVID-19-uitbraak voor de spoorwegmarkt al voelbaar werden en zolang die naar verwachting zullen duren, d.w.z. van 1 maart 2020 tot en met 31 december 2020 (“de referentieperiode”).

(3)

In artikel 31, lid 3, van Richtlijn 2012/34/EU van het Europees Parlement en de Raad (3), is bepaald dat de aan de infrastructuurbeheerder te betalen spoortoegangsheffingen niet lager mogen liggen dan de kosten die rechtstreeks uit de exploitatie van de treindienst voortvloeien. Door die heffingen voor alle spoorwegondernemingen die goederen en/of passagiers vervoeren op transparante, objectieve en niet-discriminerende wijze volledig of gedeeltelijk kwijt te schelden of op te schorten, kan de impact van de COVID-19-uitbraak tijdens de referentieperiode worden verlicht. De lidstaten moeten daarom de infrastructuurbeheerders kunnen toestaan om daartoe maatregelen te nemen.

(4)

Op grond van artikel 32, lid 1, van Richtlijn 2012/34/EU mogen de lidstaten extra heffingen toepassen als de markt dit aankan. Door de impact van de COVID-19-uitbraak is de draagkracht van de markt aangetast. De lidstaten moeten dan ook de mogelijkheid hebben infrastructuurbeheerders toe te staan te evalueren in hoeverre de verschillende marktsegmenten die heffingen nog kunnen dragen met het oog op een eventuele verlaging van de tijdens de referentieperiode verschuldigde bedragen.

(5)

Artikel 36 van Richtlijn 2012/34/EU voorziet in een systeem van reserveringsheffingen, dat tot doel heeft het efficiënte gebruik van de capaciteit aan te moedigen. Overeenkomstig dat artikel moeten dergelijke heffingen worden opgelegd indien een aanvrager, met inbegrip van spoorwegondernemingen, regelmatig nalaat de toegewezen paden of delen daarvan te gebruiken. De infrastructuurbeheerders moeten in hun netverklaring de criteria bekendmaken voor het vaststellen van zulke nalatigheid van gebruik. De COVID-19-uitbraak heeft geleid tot ernstige verstoringen van het treinverkeer, die op hun beurt tot talrijke annuleringen van treinen hebben geleid. De spoorwegondernemingen hadden en hebben geen vat op de onderliggende gebeurtenissen. Bovendien hebben zij geresulteerd in tijdelijk lager gebruik van de capaciteit. Derhalve kan worden aangenomen dat het stimulerende effect van die reserveringsheffingen uit hoofde van artikel 36 van Richtlijn 2012/34/EU dat wordt beoogd in de referentieperiode niet relevant is. Om die reden moeten de lidstaten de mogelijkheid krijgen om hun infrastructuurbeheerders toe te staan geen reserveringsheffingen te innen voor de toegewezen treinpaden die tijdens de referentieperiode niet worden gebruikt, zelfs als het niet gebruiken van die treinpaden op basis van de huidige criteria als regelmatige nalatigheid van gebruik zou worden beschouwd.

(6)

Met betrekking tot spoortoegangsheffingen, het toepassen van extra heffingen en reserveringsheffingen, zou elke door de lidstaten op grond van deze verordening toegestane vermindering van heffingen voor de infrastructuurbeheerder een verlies van inkomsten meebrengen. Deze inkomstenverliezen zouden in beginsel gecompenseerd worden overeenkomstig artikel 8, lid 4, van Richtlijn 2012/34/EU. Gezien het buitengewone karakter van deze verliezen moeten de infrastructuurbeheerders binnen een kortere termijn dan de in dat artikel bedoelde termijn worden vergoed, namelijk uiterlijk op 31 december van het jaar na het jaar waarin de verliezen werden geleden.

(7)

De voorwaarden voor het gebruik van spoorweginfrastructuur moeten tijdelijk worden aangepast en de netverklaringen moeten worden bijgewerkt en zo nodig worden gewijzigd.

(8)

Gezien het onvoorziene en plotselinge karakter van de COVID-19-uitbraak, was het onmogelijk om op tijd relevante maatregelen vast te stellen. Om die reden, moet deze verordening ook een periode voor haar inwerkingtreding bestrijken. Gelet op de aard van de bij deze verordening vastgestelde maatregelen, resulteert een dergelijke benadering niet in een schending van het gewettigd vertrouwen van de betrokken personen.

(9)

De verdere ontwikkeling van de COVID-19-uitbraak en de verdere gevolgen ervan voor de sector voor het spoorvervoer vallen moeilijk te voorspellen. De Commissie moet de economische gevolgen van de COVID-19-uitbraak voor die sector voortdurend analyseren en de Unie moet, indien de ongunstige omstandigheden aanhouden, in staat zijn de periode waarin de in deze verordening bepaalde maatregelen van toepassing zijn, zonder onnodige vertraging te verlengen.

(10)

Teneinde de geldigheid van de bij deze verordening bepaalde maatregelen indien nodig en gerechtvaardigd te verlengen, moet aan de Commissie de bevoegdheid worden verleend om overeenkomstig artikel 290 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie handelingen vast te stellen om de referentieperiode waarin de bij deze verordening vastgestelde maatregelen van toepassing zijn, te verlengen. Het is van bijzonder belang dat de Commissie bij haar voorbereidende werkzaamheden tot passende raadplegingen overgaat, onder meer op deskundigenniveau, en dat die raadplegingen gebeuren in overeenstemming met de beginselen die zijn vastgelegd in het Interinstitutioneel Akkoord van 13 april 2016 over beter wetgeven (4). Met name om te zorgen voor gelijke deelname aan de voorbereiding van gedelegeerde handelingen ontvangen het Europees Parlement en de Raad alle documenten op hetzelfde tijdstip als de deskundigen van de lidstaten, en hebben hun deskundigen systematisch toegang tot de vergaderingen van de deskundigengroepen van de Commissie die zich bezighouden met de voorbereiding van de gedelegeerde handelingen.

(11)

Daar de doelstelling van deze verordening, namelijk het vaststellen van tijdelijke regels inzake de heffing van rechten voor het gebruik van spoorweginfrastructuur om het hoofd bieden aan de door de COVID-19-uitbraak veroorzaakte noodsituatie, niet voldoende door de lidstaten kan worden verwezenlijkt, maar vanwege de omvang of de gevolgen van het optreden, beter door de Unie kan worden verwezenlijkt, kan de Unie, overeenkomstig het in artikel 5 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) neergelegde subsidiariteitsbeginsel, maatregelen nemen. Overeenkomstig het in hetzelfde artikel neergelegde evenredigheidsbeginsel gaat deze verordening niet verder dan nodig is om deze doelstellingen te verwezenlijken.

(12)

Opdat de maatregelen waarin deze verordening voorziet direct zouden kunnen worden toegepast, moet zij met spoed in werking treden op de dag na die van de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie,