Deze vragen hebben werkgevers over snel- en zelftesten

Vorige week vrijdag organiseerde VOKA Health Community in samenwerking met Mensura een webinar ‘Sneltesten in jouw onderneming?’ Dr. Geert Laire gaf er een uitzetting en beantwoordde vragen van deelnemers. In deze blogpost leest u het antwoord op een aantal veel voorkomende vragen.

Moet er steeds een arbeidsarts betrokken zijn bij het afnemen van testen? En is deze arts de enige die de testen kan uitvoeren en analyseren of interpreteren?

Antwoord dr. Geert Laire:

Zonder betrokkenheid van de arbeidsarts kan een werkgever geen medische testen (laten) uitvoeren op de werkvloer. Zowel het Agentschap Zorg & Gezondheid als de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk stellen dat testing van werknemers in een bedrijfsomgeving altijd moet gebeuren op aangeven van en onder toezicht van de arts van de arbeidsgeneeskundige dienst.

Wie de testen afneemt, hangt af van het type test:

  • Antigeen-sneltesten met een diepe neuswisser moeten worden afgenomen door medisch geschoold personeel. De arbeidsarts kan de afname dus delegeren naar een verpleegkundige. EHBO-opleidingen volstaan niet om die antigeen-sneltesten af te nemen en evenmin om de resultaten ervan te interpreteren.
  • Antigeen-sneltesten met een ondiepe neuswisser (ook bekend als ‘zelftesten’) kunnen afgenomen worden door de werknemer zelf, ook in een bedrijf. De interpretatie van het resultaat gebeurt – in een bedrijfscontext – door de arbeidsarts. Buiten de bedrijfscontext kan de werknemer zelf de test afnemen en interpreteren, al dan niet in overleg met de huisarts of – vrijwillig – met de arbeidsarts. De arts oordeelt of positieve zelftesten bevestigd moeten worden met een PCR-test om vals positieve resultaten uit te sluiten.

Welke soorten testen kunnen in bedrijfscontext worden afgenomen?

Antwoord dr. Geert Laire:

In een bedrijfscontext kunnen verschillende soorten coronatesten worden afgenomen zolang dit volgens de geldende wetgeving verloopt, conform de procedures van Sciensano en het Agent-schap Zorg & Gezondheid en volgens de richtlijnen van de FOD WASO. Belangrijkste regel is: de arbeidsarts overlegt met de werkgever, maar het is de arbeidsarts die de beslissingen neemt. Hij bepaalt de doelgroep, de testfrequentie en de periode waarin tests worden afgenomen.

Wat kan een bedrijf doen wanneer een werknemer een zelftest uitvoert?

Antwoord dr. Geert Laire:

Als werkgever mag u medewerkers niet vragen om een zelftest uit te voeren en mag u deze testen niet gebruiken om de werknemer al dan niet toegang te verlenen tot het bedrijf.

Zelftesten zijn testen waarbij de werknemer zelf instaat voor de staalafname, de analyse en het aflezen van het resultaat van de test. Dit gebeurt in principe buiten de onderneming.

Zelftesten die buiten de bedrijfscontext afgenomen worden door een werknemer, moeten bij een positief resultaat steeds leiden tot onmiddellijke isolatie en in principe tot contactname met de huisarts. De werknemer kan zich ook wenden tot de bedrijfsarts. De keuze ligt bij de werknemer. De arts oordeelt of een positieve zelftest bevestigd moet worden door een PCR-test (vanwege het risico op vals positieve resultaten).

Zelftests die worden uitgevoerd op het werk moeten gebeuren op aangeven van en onder toezicht van de arbeidsarts.

Kunnen sneltesten ingezet worden in de screening van een grote groep of kan dit met zelftesten?

Antwoord dr. Geert Laire:

Sneltesten kunnen worden ingezet om repetitief te screenen (en dus buiten clusterbeheer). Dit kan wanneer de arbeidsarts of arts-inspecteur vanwege van grote aantallen besmettingen in een bepaalde sector of regio het risico op besmettingen in het bedrijf als voldoende hoog inschat. In dat geval zal de arbeidsarts antigeen-sneltesten, die worden afgenomen door medisch geschoold personeel, verkiezen boven zelftesten. De testen die door de overheid worden ter beschikking gesteld van de externe diensten zijn testen die moeten worden afgenomen door daartoe bevoegd personeel. Wordt er toch beslist om met zelftesten te werken in het bedrijf, dan moet dit gebeuren onder supervisie van de arbeidsarts.

Screenen met zelftesten op het werk zonder de arbeidsarts daarbij te betrekken is niet toegelaten: de werkgever kan dit niet opleggen en dient de privacy van de werknemers te respecteren.

Een ‘vrijwillige’ screening door de werknemers buiten de bedrijfscontext situeert zich in de private sfeer, is minder betrouwbaar en laat de werkgever, voor zover hij zich aan de regels houdt, niet toe om een volledig zicht op de situatie te krijgen.