Resultaten Kennis- en Innovatieontwikkeling
Het Uitvoeringsprogramma Bodem en Ondergrond doet gedurende de convenantsperiode investeringen in de drie pijlers van de kennisinfrastructuur: Kennisagendering, Kennis- en innovatieontwikkeling en Kennisdoorwerking. In dit kader zijn er al veel projecten gestart en afgerond.
Op deze pagina vindt u een overzicht van de projecten die al gestart zijn en/of afgerond. Per project wordt u doorverwezen naar de projectpagina’s die een uitgebreidere beschrijving en de resultaten per project bevatten.
Opgaven
| Ga naar: | Bodem- kwaliteitszorg - Klimaat (adaptatie) - Klimaat (mitigatie) - Landelijk gebied - Mobiliteit en Transport - Omgevingswet |
|---|
Bodem-kwaliteitszorg
| Titel project | Toelichting |
|---|---|
| Voorkom Actie Tankslag | Het project onderzoekt in welke mate biobrandstoffen leiden tot corrosie van opslagtanks en ontwikkelt een daarop afgestemd keuringsregime. |
| Kwaliteit aanleg kabels en leidingen met sleufloze technieken | In het project uitvoeren ontwikkelen de deelnemende partijen instrumenten voor bedrijven en bevoegde instanties om de faalkosten bij de aanleg van kabels en leidingen met sleufloze technieken te verkleinen. |
| Bodemonderzoek van de toekomst | Het project heeft tot doel om voor de nieuwe opgaven onderzoeksstrategieën te ontwikkelen, die op een efficiënte manier een valide inzicht in de relevante bodemparameters opleveren. |
| BIDON - een schat aan informatie bij overheid en netbeheerders | Het project omvat de realisatie en het beheer van een gemeenschappelijke voorziening doordat de overheid en de netbeheerders hun bodemkwaliteitsgegevens delen. |
| Verbreding Toepasbaarheid Duurzaam Stortbeheer (vtDS) | Doel is om experimenteerruimte te creëren voor de doorontwikkeling en het testen van een aantal brongerichte maatregelen en voorzieningen op bestaande stortplaatsen. Deze maatregelen zouden moeten leiden tot een substantiële vermindering van het emissiepotentieel naar bodem en (grond)water en daarmee ook een beperking van de noodzaak van nazorg kan worden bereikt. |
| Hoe kan het gebruik van Brownfields worden gestimuleerd? | Studie over het ontsuiten van bestaand insturmentarium voor stimulering van het gebruik van Brownfields, bijvoorbeeld vanuit omgevingsvisies. Deze studie is bedoeld voor brede doelgroepen een een breed scala aan actoren. |
| Hoe kunnen we de bodemkwaliteit in beeld houden in de Omgevingswet? | Via stakeholder-analyse een inventarisatie en aanpak bedenken voor het omgaan met meerdere bodemkwaliteiten: fysisch, chemisch en biologisch. |
| Hoe komen we tot afbouw van IBC-locaties in het nieuwe bodembeleid? | Typologie-studie naar soorten IBC-locaties, in overleg met stakeholders, handelingsperspectief bieden (wat is er nodig?) |
| Nieuwe bedreigingen: welke stoffen zijn een bedreiging voor het bodem- en watersysteem en verdienen aandacht? | Inventarisatie-studie naar een handelingskader voor overheden voor m.n. PFAS-stoffen. Planning en product is in afstemming met IenW trajecten en ‘concurrentiegerichte dialoog’. |
| Nieuwe bedreigingen bodem en ondergrond | Welke risico’s brengen de nieuwe bedreigingen met zich mee, wat is het handelingskader, welke gegevens hebben we nodig? |
| Meervoudige herontwikkeling van voormalige stortplaatsen en de Omgevingswet | Het uiteindelijke doel van het project is om te komen tot een Programma Herontwikkeling en Duurzaam Bodembeheer Voormalige Stortplaatsen voor de OVIJ-regio. |
| Rol van Lectoraat |
De inzet van dit project is tweedelig. Ten eerste zal een analyse van de rol, werkwijze, output en belang van de inzet van het lectoraat (Aeres Hogeschool, Dronten) over de periode van 2015-2018 gedaan worden en een prognose gemaakt naar 2021. Ten tweede zal er geëxperimenteerd worden met diverse rollen en werkwijzen vanuit het lectoraat om regionale overheden te ondersteunen bij de transitieopgave, inclusief organisatie en governance aspecten. |
|
Poly- en perfluoralkylstoffen ofwel PFAS kennen vele toepassingen doordat deze stoffen onder andere water en hittebestendig zijn, en gebruikt worden in anti- aanbakpannen, kleding en blusschuim. De stof komt in Nederland zowel diffuus als puntverontreiniging voor en is als zeer zorgwekkend bestempeld. |
|
|
Meervoudige herontwikkeling van voormalige stortplaatsen en de Omgevingswet (vervolg) |
Momenteel worden in de regio van de Omgevingsdienst Veluwe IJssel (OVIJ) de eerste stappen gezet om te komen tot een Programma Herontwikkeling en Duurzaam Bodembeheer Voormalige Stortplaatsen . Dit gebeurd via het lopende project ‘Meervoudige herontwikkeling van voormalige stortplaatsen en de Omgevingswet’ |
| Om echt een (circulaire) transitie van ‘afval naar grondstof te krijgen zijn concrete doelstellingen nodig. Nu hebben waterschappen als doel in 2030 50% en 2050 100% circulair te zijn, maar hoe dat precies vorm moet krijgen en wat er moet gebeuren is nog niet ingevuld. | |
| Beleidsmatig raakt asbest in inspoelzones /druppelzones diverse kaders, zoals het asbestverwijderingsbesluit (inventarisatieverplichting binnen 5 meter van een pand), de wet bodembescherming (ernst en spoed historische bodemverontreiniging en/of zorgplicht), de wet Milieubeheer (zorgplicht indien het merendeel van het asbest ná 1993 in de grond terecht is gekomen) en het besluit asbestwegen (indien druppelzone als erf kan worden gedefinieerd). | |
| Naar boven | |
Klimaat (adaptatie)
| Titel project | Toelichting |
|---|---|
| Modelling Down Under - ‘Serious simulations’ van de klimaatadaptieve stad | Doel van het project is het vergroten van de watersysteemkennis van het stedelijke gebied – zowel boven- als ondergronds – om een integrale benadering van wateroverlast mogelijk te maken. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van modelinstrument 3Di, dat mogelijkheden biedt voor het verankeren van onder meer de technische kennis. |
| Behoud en betere benutting van het natuurlijk kapitaal van de stedelijke ondergrond met actief grondwaterpeilbeheer. | Dit project is gericht op het behouden en beter benutten van het natuurlijk kapitaal van de stedelijke ondergrond, in relatie tot klimaatverandering en de stedelijke wateropgave. Meer specifiek gaat het daarbij om de draagkracht en het waterbufferend vermogen van de bodem in relatie tot de grondwaterstand. |
| Hoe kun je in de praktijk adaptieve maatregelen afwegen en aansprekend maken, focus op landelijk gebied? | Dit project biedt een eenvoudige routeplanner waarmee voorbeeldprojecten gecategoriseerd worden en toegang geboden wordt tot een digitaal voorbeeldenboek via de volgende invalshoeken: acht landschapstypes, vier opgaven (lokale en regionale droogte, lokale en regionale wateroverlast), en drie landgebruiksvormen (landbouw, veeteelt, natuur). |
| Welke handelingsperspectieven zijn te ontwikkelen en bruikbaar voor omgaan met bodemdaling in stedelijk en landelijk gebied? | Financiën: huidige en toekomstige financiële instrumenten en modellen inventariseren met stakeholders Governance: Via een ontwerpende aanpak worden de these besproken dat het bij complexe vraagstukken enerzijds gaat om het creëren van draagvlak onder betrokken actoren en anderzijds om de creativiteit en oplossend vermogen van deze actoren te benutten. Hoe dit bepaald wordt is onderwerp van de studie. Technieken: Inventarisatiestudie naar de vraag wat zijn de handelingsperspectieven voor alternatieve gewassen (natte teelten), kijkend naar fysieke eigenschappen en economische mogelijkheden (de productieketen)? |
| Bodem en Ondergrond, het DNA van de stad en omgeving |
Dit project gaat rondom klimaatadaptatie en -mitigatie samen met betrokkenen van zes pilots inzicht geven in benodigde data, hoe deze te ontsluiten en hoe te vertalen en toe te passen in de praktijk. |
| Ontwikkelen Onderwijsmodule Bodemdaling voor HBO |
Het projectvoorstel behelst het ontwikkelen van twee digitale onderwijsmodules over bodemdaling en versterkt het kennisnetwerk rondom bodemdaling voor onderwijs en gemeenten in het bijzonder de positie van KOBO-HO. |
|
Studie naar waarderen en versterken groenblauwe structuur van de stad (Rotterdam) |
Elke gemeente heeft een coalitieakkoord met daarin de opgaven voor onder andere het fysieke en sociaal-maatschappelijke domein. Al deze opgaven dienen binnen bestaande stadsgrenzen te worden gerealiseerd, waarbij de druk op beschikbare ruimte, zoals op de groenblauwe structuur, nog meer zal toenemen. |
| Naar boven | |
Klimaat (mitigatie)
| Titel project | Toelichting |
|---|---|
| WKO-Plus: duurzame energie en sanering | Het project richt zich op de mogelijkheden om duurzame energie-toepassingen en grondwaterkwaliteitsverbetering met elkaar te combineren. Binnen het toegepaste concept waarmee dit maatschappelijk doel wordt bereikt, staan WKO-systemen centraal die een sanerende werking hebben. |
| Hogere dichtheid van bodemenergie-systemen voor meer CO2 besparing | In dit onderzoek wordt uitgezocht binnen welke randvoorwaarden en kaders het gebruik van de bodem met bodemenergiesystemen kan worden geïntensiveerd. |
| Hoe kun je de juiste afweging maken als publieke partij aangaande geothermie (governance, financiën, techniek (temperatuur))? | Opdracht uitgevoerd, inventarisatie-studie beschikbaar. |
| Kennisdoorwerking WKO+: processtappen voor implementatie binnen gemeente Woerden | Dit project gaat beginnen met een inventarisatie van randvoorwaarden (beschikbaar als notitie), een verkenningssessie met belanghebbenden waarbij via verschillende sessies het WKO+ concept aangepast wordt zodat het een realistisch concept model is dat technisch, juridisch, beleidsmatig, vergunning technisch en financieel haalbaar is. |
| Intermediair Kennisnetwerk Bodemenergie | Dit project geeft een impuls aan de opzet van een meerjarig kennisnetwerk voor overheden voor kennisontwikkeling en kennisontwikkeling voor de bodemenergie-opgave. |
| Het programma Verrijkende Landbouw is het startpunt voor een brede maatschappelijke samenwerking om een nieuw economisch rendabel landbouwsysteem te introduceren. | |
| Naar boven | |
Landelijk gebied
| Titel project | Toelichting |
|---|---|
| SOIL4U | Drie particuliere landgoederen in Nederland gaan op een innovatieve manier de uitdaging aan samen met boeren, ondernemers en consumenten. Om te laten zien dat een transitie naar natuurinclusieve landbouw mogelijk is, met inbegrip van alle partners. |
| Ver-Rijkende Landbouw |
Het Programma Ver-rijkende Landbouw is het startpunt om een nieuw/aangepast landbouwsysteem te introduceren. Een systeem dat ten opzichte van het huidige systeem een positief effect heeft op bodemgebruik en in verlengde daarvan op de bodemkwaliteit. |
| Green Deal Voedselbossen |
Doel van dit kennisproject is uitwisseling en vastleggen van kennis op gebied van beleid, wet- en regelgeving rondom voedselbossen tussen overheden onderling en met de voedselbosbouwpraktijk. |
|
Kleibagger klasse B voor verbeteren van zandige landbouwbodem. |
De gronden die in de Achterhoek worden gebruikt voor landbouw en melkveehouderij zijn veelal opgebouwd uit droogtegevoelig schraal zand. De bouwvoor / graszode is vaak dun. In het gebied ′t Klooster in het hart van de Achterhoek wint Vitens drinkwater uit het grondwater. |
| Naar boven | |
Mobiliteit en transport
| Titel project | Toelichting |
|---|---|
| Common Grounds voor ondergrondse infra | Tot nu toe worden de opgaves voor aanleg, beheer en onderhoud van ondergrondse kabels en leidingen vooral vanuit de technische invalshoek benaderd. Om die opgaves het hoofd te bieden is een langetermijnstrategie nodig waarin de ruimtelijke, bestuurlijke en financiële aspecten een centrale plaats krijgen. Denk bijvoorbeeld aan de ontwikkeling van governancemodellen die gericht zijn op het bereiken van de hoogst mogelijk maatschappelijke baten. |
| Ketenanalyse ondergrondse infra voor energietransitie (Vol onder Maaiveld) |
We zoeken naar een aanpak voor de maatschappelijke opgaves waar de binnenstedelijke gebieden tegenaan lopen, die ervoor zorgt dat het totaal aan daarvoor gewenste infrastructuur en andere objecten past in de ondergrond, met minimale overlast bij aanleg, beheer en onderhoud, die niet duurder uitpakt dan de huidige werkwijze en toekomstbestendig is. |
|
Ruimtelijke ontwerpprincipes voor ondergrondse ingrepen in Omgevingsvisies |
Ondergrond en ruimtelijke ontwikkeling zijn nog vaak gescheiden werelden. Op diverse plekken wordt hier- onder meer onder impuls van het UP - hard aan gewerkt. Deze scheiding knelt steeds meer omdat een aantal maatschappelijke opgaven, zoals de energietransitie, klimaatverandering en verstedelijking, een steeds grotere claim op de ondergrond legt. |
| Naar boven | |
Omgevingswet
| Titel project | Toelichting |
|---|---|
| Van data naar begrijpelijke informatie voor omgevingsvisies en omgevingsplannen | Hoe vertaal je data naar voor andere beleidsvelden begrijpelijke informatie (met name via visualisatie in kaartmateriaal) voor het maken van een omgevingsvisie en -plan? |
| Project UnderGo | Project UnderGo is een initiatief van, en wordt uitgevoerd door Young professionals. Project UnderGo (PUG) ontwikkelt een innovatieve Go and Learn methode, waarmee organisaties, afdelingen, teams en individuen in een leermodus komen die voor hen vóórbij de scheidslijn tussen theorie-en-praktijk brengt. |
| Regioprojecten 2017 en 2018 | In deze vorm is het voor overheden mogelijk om ondersteuning te krijgen om het proces richting de Omgevingswet en de plek van bodem en ondergrond daarin vorm te geven. Doel van deze bijdrageregeling is dat er wordt gewerkt aan de doelstellingen en kerninstrumenten van de Omgevingswet die over het belang van bodem, grondwater en ondergrond gaan. Bijvoorbeeld: 3 overheden (gemeente, waterschap, provincie) werken aan het integreren van bodem-, grondwater- en ondergrondaspecten en belangen in een omgevingsvisie. |
| Samen de diepte in – bodem en ondergrond in de Omgevingswet |
Wat zijn de opgaven voor de decentrale overheden? Wat hebben decentrale overheden nodig om deze opgave te kunnen realiseren en welke informatie en tools zijn al beschikbaar? Op welke manier zouden deze inzichten aansprekend en praktische toepasbaar kunnen worden gemaakt voor de decentrale overheden? |
| Bodem in Beeld: regio Drenthe |
Het project beoogt via een werksessie de vertaling van knelpunten en kansen naar maatschappelijke opgaven en omgevingswetinstrumenten te maken en dit vast te leggen ie stappenplan en aanbevelingen die ontsloten worden aan het einde van het project. |
| Experiment Gebiedsgenese Midden-Holland | Het project beoogt om via en maken van een gebiedsatlas een genese te bouwen met zes landschapskaarten en analyses die vervolgens word verbetert met aanlevering van belanghebbenden. |
|
Praktijkgemeenschap ‘Van WAT naar HOE met 3D-ordening in Zuid-Holland, pilot Leidse regio’ |
De ondergrond is belangrijk bij veel opgaven in het fysieke domein. Dat weten we wel, maar daarmee zijn we er nog niet. |
| Samenwerken onder de Omgevingswet: Casuïstiek gericht op Diffuus Lood |
Met dit projectvoorstel wordt beoogd meer zicht te hebben hoe een inhoudelijk thema onder de Omgevingswet op te pakken, met daarbij een focus op het samenwerken tussen de bestuursorganen als ook met interactie met de omgeving en hoe dit in o.a. visie, plan en programma verwerkt kan worden |
| Opgaves in het ruimtelijke domein (bodem, water, klimaat, infrastructuur, RO en dergelijke) worden complexer en vragen steeds meer een integrale benadering. Dat is ook het idee van de nieuwe Omgevingswet en de wet doet daarmee recht aan de overtuiging dat er vele partijen nodig zijn om antwoorden te vinden op de uitdagingen van deze tijd. | |
| Vanuit het project ‘Samen de Diepte in’ is het inzicht gekomen dat het van belang is om voorbereiding voor de omgevingswet op orde te hebben. De gemeente Culemborg heeft voor de periode 2019-2021 een programma opgesteld om te komen tot invoering van de Omgevingswet. Dit is vastgelegd in de nota ‘aan de slag met de Omgevingswet - spelen met ruimte’. | |
| De komst van de Omgevingswet brengt een verschuiving van bodemtaken van provincie naar gemeenten met zich mee. Het huidige provinciale en gemeentelijk bodembeleid zal hierop moeten aansluiten. De Drentse gemeenten en de provincie willen samen met de RUD Drenthe en andere ketenpartners invulling geven aan het Drentse bodembeleid en de verbreding maken richting andere bodem-gerelateerde aspecten van de leefomgeving. | |
| Naar boven | |