Gemeentelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling - BXL2050

Het College van Burgemeester en Schepenen heeft op 23 november 2023 het project van Gemeentelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling (GPDO) - BXL 2050 goedgekeurd. Dat plan tekent de ruimtelijke koers uit voor de stad en biedt houvast richting een meer duurzame en inclusieve toekomst.

De illustraties van het Gemeentelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling - BXL2050:

De video's tonen het verhaal achter de illustraties voor het Gemeentelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling (deze video's zijn in het Frans en Nederlands, met ondertitels in het Nederlands):

Het plan is een blauwdruk voor de toekomst met een duidelijke visie die een ruimtelijke vertaling krijgt.

Het is geen generisch plan voor het hele grondgebied maar een plan dat de context en de eigenheid van elke Brusselse stadswijk in acht neemt. Het plan is opgebouwd rond 7 heldere ambities die een breed scala aan onderwerpen beslaan, variërend van de fundamentele verbetering van het leefmilieu tot het versterken van de relatie tussen de Stad en haar inwoners. Het concept van de 'Stad op 10 minuten' wordt in dit plan verankerd, met als doel om essentiële voorzieningen voor het stadsleven binnen 10 minuten bereikbaar te maken voor elke Brusselaar. Dit instrument stelt ons in staat om op een objectieve manier aan te tonen waar specifieke behoeften ingevuld moeten worden. Het zal dienen als ondersteuning bij strategische besluitvorming en zal tevens een waardevolle tool zijn voor de burger.

Om ervoor te zorgen dat dit plan de tand des tijds doorstaat, is er ook grondig nagedacht over de monitoring en opvolging van de acties. Dit is met andere woorden geen plan dat in een bureaulade verdwijnt. Integendeel, het is een evolutief plan met aandacht voor hoe het relevant en geïmplementeerd kan blijven in de komende jaren.

Het GPDO is gestructureerd op basis van 7 grote ambities, onderverdeeld in thema's en subthema's. Het belicht verschillende opvallende diagnostische elementen, stelt beginselen en kaarten voor de ontwikkelingsvisie voor en wijst transversale doelstellingen toe aan de horizonnen 2030 en 2050. Voor elk subthema schrijft het GPDO strategische doelstellingen en een nauwkeurig actieplan voor met bijbehorende piloten en dragers, maar ook resultaatindicatoren die regelmatig worden gecontroleerd. Er werd een Milieueffectenrapport (MER) opgesteld om de bedoelingen van het GPDO te objectiveren en te verduidelijken.

De 7 structurerende ambities van het GPDO van de Stad Brussel zijn:

Een Stad die ademt:

gewijd aan klimaat- en milieuthema's, aan de wijze waarop de stad wil deelnemen aan de beperking van haar impact op het lokale en mondiale milieu en de aanpassing van haar grondgebied aan de gevolgen van de klimaatverandering wil organiseren, namelijk de stijging van de energiekosten, de toename van de perioden van droogte, de veralgemening van de fenomenen van hitte-eiland en het beheer van risico's in verband met intense regenval en overstromingsgevaar.

De video toont het GPDO voor een stad die ademt (deze video is in het Nederlands, met ondertitels in het Nederlands):

Een Stad die evolueert:

waarvan het open en bebouwde weefsel de gevolgen van de klimaatverandering voorkomt en beschermt en een grotere beweeglijkheid en aanpasbaarheid aan snel veranderende stedelijke contexten en praktijken mogelijk maakt. Een stad die vraagtekens zet bij de kwesties van verstening van de bodem en verdichting van het grondgebied met betrekking tot de lokale behoeften en contexten, het te bewaren erfgoed en het reconversiepotentieel van het bestaande, alsmede de stedelijke morfologieën, ontwikkelingstypologieën en bouwtechnieken waarnaar de voorkeur moet uitgaan bij alle toekomstige ontwikkelingen.

De video toont het GPDO voor een stad die evolueert (deze video is in het Frans, met ondertitels in het Nederlands):

Een open en solidaire Stad:

die volstrekt inclusief is, die zich bewust is van en trots is op haar sociale pluraliteit die inzet op gelijke toegang tot gemeenschappelijke goederen en hoogwaardige openbare diensten als vectoren van emancipatie en ontplooiing voor iedereen; een stad die zorgt voor optimale opvang-, huisvesting- en levensomstandigheden voor de bevolking in al haar diversiteit op het gebied van sociaal-economisch en cultureel kapitaal, afkomst, leeftijd, handicap, geslacht en gender.

De video toont het GPDO voor een open en solidaire stad (deze video is in het Frans, met ondertitels in het Nederlands):

Een Stad die beweegt:

gewijd aan kwesties van individuele en collectieve, actieve en gemotoriseerde mobiliteit, aan de toepassing van beginselen die gedeelde en koolstofarme mobiliteitsvormen bevorderen en waarborgen, en aan het versnellen van de bevrijding van de openbare ruimte die de afgelopen 50 jaar is bedacht en ontworpen op basis van de prioritaire behoeften van de individuele auto.

De video toont het GPDO voor een stad die beweegt (deze video is in het Frans, met ondertitels in het Nederlands):

Een dynamische en slimme Stad:

die voortbouwt op haar economische troeven en een bewuste overgang maakt naar een gebruiksgerelateerde, circulaire, sociale en koolstofarme economie. Een proactieve stad die nieuwe duurzame economische activiteiten verwelkomt die gediversifieerde lokale werkgelegenheid bieden en systematisch het potentieel van nieuwe technologieën mobiliseert om haar efficiëntie en de kwaliteit van de dienstverlening aan burgers en actoren van het grondgebied te verbeteren.

De video toont het GPDO voor een dynamische en slimme stad (deze video is in het Frans, met ondertitels in het Nederlands):

Een voorbeeldige en participatieve Stad:

die haar rol als nationale en Europese hoofdstad, haar plicht om veranderingen aan te sturen en een voorbeeld te stellen ten volle opneemt. Een stad die vastbesloten is om haar burgers zo goed mogelijk te informeren en de kanalen en wijzen van raadpleging en participatie te verveelvoudigen zodat zij op nuttigere en directere wijze kunnen deelnemen aan het beheer en de ontwikkeling van hun directe leefomgeving en hun woonwijk.

De video toont het GPDO voor een voorbeeldige en participatieve stad (deze video is in het Frans, met ondertitels in het Nederlands):

Een Stad van nabijheid:

die haar polycentrische ontwikkeling in alle wijken zodanig wil organiseren om een gelijke toegang te waarborgen tot lokale voorzieningen en diensten die beantwoorden aan de essentiële behoeften van de bevolking en die de elementen van levenskwaliteit in de stad vormen.

De video toont het GPDO voor een stad van nabijheid (deze video is in het Nederlands, met ondertitels in het Nederlands):

De territoriale verankering van de strategieën en acties van het GPDO varieert sterk: de voorgestelde interventieschalen gaan van het geïsoleerde gebouw of de straat tot het hele gemeentelijke grondgebied, via de schaal van de blokken, de lokale identiteitskernen of de verschillende logica's van netwerken (groen, blauw, geel, bruin,...). Het GPDO is echter vooral cartografisch gestructureerd op basis van de 7 grote wijken van de Stad, namelijk: de Vijfhoek, de Noordwijk, de Europese wijk, Laken, Neder-Over-Heembeek, Haren en de Louizawijk.

Aangezien de ruimtelijke indeling van projecten en acties centraal staat in de doelstellingen van het GPDO zijn 7 prioritaire interventiezones geïdentificeerd, geprogrammeerd en specifiek in kaart gebracht. Deze 7 'Nexus' (zoals bedoeld in de zeldzame betekenis van 'complex netwerk', verband, verbinding of knooppunt) zijn geografische gebieden met een hoog strategisch potentieel waarin het GPDO pleit voor de concentratie van fysieke projecten en acties in verband met de openbare ruimte en de bebouwde omgeving om te beantwoorden aan de 7 gemengde ambities en een hefboomeffect te hebben op de schaal van één van de 7 wijken.

Vijfhoek

De Vijfhoek, trekpleister van de Brusselse metropool, is een belangrijk cultureel en toeristisch, economisch en commercieel, institutioneel en politiek knooppunt voor het Gewest. Hoewel het wordt gezien als een samenhangend geheel dat wordt begrensd door de binnenring, onthult de Vijfhoek een veelheid aan verschillende wijken met uiteenlopende sociaaleconomische kenmerken, verschillende dichtheden, een specifieke commerciële dynamiek en verschillende niveaus van buurtvoorzieningen.

Tegen een achtergrond van groeiend toerisme op korte termijn moet de Vijfhoek de functies van de bezochte Stad, die activiteiten en banen creëren, ondersteunen en tegelijkertijd de kwaliteiten als bewoonde stad ontwikkelen.

Kaart - Vijfhoek

Noord-Oostwijk

De zone Noord-Oost bestaat uit twee wijken met heel uitgesproken en verschillende kenmerken. Aan de ene kant wordt de wijk die bekend staat als 'Leopold' gekenmerkt door kantoren, tertiaire activiteiten en een rol als internationaal besluitvormingscentrum, dankzij de aanwezigheid van de Europese instellingen. Anderzijds kan de woonwijk 'Squares' pronken met een opmerkelijk erfgoed van gebouwen en openbare ruimten. Deze twee wijken zijn met elkaar verbonden door de Maalbeekvallei, met als resultaat een uniek landschap waar water en groen harmonieus samengaan.

Momenteel is de wijk onderhevig aan ingrijpende veranderingen, met duidelijke ambities voor de Leopoldwijk. Het doel is om deze voormalige kantoorwijk om te vormen tot een wijk met een veel sterkere functionele en sociale diversiteit.

Kaart - Noord-Oostwijk

Noordwijk - beneden-Laken

Dit stadsdeel bestaat uit verschillende wijken met een unieke identiteit aan weerszijden van het kanaal: nieuwe gemengde gebieden in ontwikkeling, monofunctionele kantoorwijken, dichtbevolkte buurten, productieve activiteiten,... De snel veranderende omgeving ligt aan de basis van talrijke stadsvernieuwings- en planningsprojecten. Deze transformatie trekt een aanzienlijke investeringsstroom aan, zowel privaat als openbaar.

De Stad speelt als eigenaar van een groot deel van de grond in het gebied een centrale rol in de ondersteuning van de ontwikkeling naar een duurzame wijk. Het doel is om kwaliteitsvolle openbare ruimten en groene zones te creëren, en tegelijkertijd de toegang tot betaalbare woningen en buurtvoorzieningen te garanderen. Tegelijkertijd is het belangrijk om de productie en logistieke activiteiten in dit veranderend grondgebied in stand te houden.

Kaart - Noordwijk - beneden-Laken

Boven-Laken - Mutsaard

Het noorden van Laken heeft een rijk en divers erfgoed, een internationaal toeristisch centrum en veel grote, kwaliteitsvolle groene ruimten, en bevat ook woonwijken die typisch zijn voor ontwikkelingen in de tweede ring. Ondanks de afstand tot het stadscentrum is de wijk goed bereikbaar met het openbaar vervoer.

Aan de andere kant van de A12 en het Heizelplateau bevindt zich de heel residentiële wijk Mutsaard, die relatief geïsoleerd ligt door het gebrek aan oost-westverbindingen met de rest van Laken.

Vandaag staan er grote investeringen op stapel om het noorden van Laken om te vormen tot een nieuwe stadswijk met meer diversiteit. Deze projecten richten zich ook op de opwaardering van de bestaande parken.

Kaart - Boven-Laken - Mutsaard

Neder-Over-Heembeek

De wijk was ooit een dorp in het hart van de Zennevallei, maar is nu geïsoleerd door een gebrek aan verbindingen met naburige wijken en een gebrek aan toegang tot het kanaal. Deze territoriale complexiteit zorgt ervoor dat het dorp balanceert tussen het landelijke verleden en het heden, dat gekenmerkt wordt door woningbouw en industrie. Toch zijn er in sommige gebieden overblijfselen van de geschiedenis bewaard gebleven, ook al zet de bevolkingsgroei de groene natuurlijke omgeving van de wijk onder grote druk.

De uitdaging is om dit deel van het grondgebied te verbinden met de rest van de stad Brussel, door te zorgen voor een voorbeeldige en evenwichtige stedelijke ontwikkeling met behoud en opwaardering van het natuurlijke erfgoed.

Kaart - Neder-Over-Heembeek

Haren

Haren is een grondgebied met twee verschillende facetten: aan de ene kant een woonwijk buiten het centrum met een prachtig uitzicht op het platteland, een rijk erfgoed dat getuigt van het landelijke verleden, en een dicht netwerk van paden en wegen, verfraaid met uitgestrekte open ruimten en moestuinen. Aan de andere kant is Haren de thuisbasis van grote economische activiteiten, met een verscheidenheid aan bedrijven en grootschalige infrastructuren die veel overlast veroorzaken, Haren insluiten en isoleren van de omliggende wijken.

De belangrijkste uitdaging voor Haren is om een doordachte ontwikkeling voor wonen en economie mogelijk te maken, gestructureerd door een netwerk van kwaliteitsvolle groene en blauwe openbare ruimten die bevorderlijk zijn voor actieve mobiliteit van voetgangers en fietsers, en om optimaal gebruik te maken van het natuurlijke en gebouwde erfgoed.

Kaart - Haren

Zuidelijke wijk

Het zuidelijke grondgebied van de Stad Brussel is een gebied dat ingesloten ligt tussen verschillende andere Brusselse gemeenten en bestaat uit verschillende wijken met elk hun eigen unieke identiteit. Aan de ene kant is er de Louizalaan, ooit ontworpen als promenade voor de hogere middenklasse, die geleidelijk plaats heeft gemaakt voor auto's en kantoorgebouwen. Aan de andere kant, in het zuiden, zijn er groene en luchtige wijken die zich uitstrekken rond het Ter Kamerenbos.

De uitdaging is om een evenwicht te vinden tussen het afremmen van het autoverkeer en het verbeteren van de vele architectonische en landschappelijke troeven van het gebied. De recente afname van het aantal kantoren in het noordelijke deel van de Louizawijk biedt een kans om het woningbestand te diversifiëren en de binnenplaatsen en tuinen, die momenteel dichtbebouwd zijn, groener te maken.

Kaart - Zuidelijke wijk

Het openbaar onderzoek loopt van 13 december 2023 tot en met 26 januari 2024.

Tijdens de hele duur van het openbaar onderzoek kan het dossier hieronder worden gedownload (onder Documenten). Het dossier ligt ook ter inzage bij de Stad Brussel: Hallenstraat 4 - 1000 Brussel.

  • Maandag tot woensdag: 8u30 tot 16u, donderdag van 8u30 tot 18u, vrijdag van 8u30 tot 13u
  • Donderdag van 16u tot 20u (alleen op afspraak: 02 279 30 20)

Opmerkingen en klachten kunnen worden geformuleerd tijdens bovenvermelde periode van het onderzoek, ofwel:

  • schriftelijk tot het College van Burgemeester en Schepenen, op het volgende adres: Departement Stadsontwikkeling - Secretariaat van de Overlegcommissie, Hallenstraat 4 - 1000 Brussel
  • per e-mail naar volgend adres: urb.overlegcommissie@brucity.be
  • via het online formulier
  • mondeling tijdens het openbaar onderzoek bij de daartoe aangewezen beambte, uitsluitend op afspraak (tel. 02 279 30 20)

Eender wie kan in zijn opmerkingen of klachten vragen om te worden gehoord door de Overlegcommissie die samenkomt op 6 februari 2024 bij de Stad Brussel (Hallenstraat 4 - 1000 Brussel) op een nog nader te bepalen tijdstip.

De volgorde van behandeling van het dossier in de Overlegcommissie wordt aangekondigd op Agenda's en adviezen of is 15 dagen vóór de zitting van de commissie op aanvraag beschikbaar op het departement Stadsontwikkeling

Tussen 14 oktober en 30 november 2019 werd een online enquête gehouden onder de Brusselse bevolking om hun wensen en zorgen over de toekomst van de Stad en hun wijken te achterhalen. Deze bevraging had als doel het gemeentelijk plan voor duurzame ontwikkeling 'De Stad in wording', dat momenteel wordt opgesteld, te verrijken.

Resultaten enquête (PDF, 3.91 MB)

In oktober 2020 vonden workshops met experts plaats om de strategische doelstellingen aan te geven en acties voor te stellen. Deze werden aangevuld met ontmoetingen met sleutelspelers, verenigingen en buurtbewoners via virtuele wandelingen.

Het oude ontwikkelingsplan uit 2004 wordt dus volledig herzien. De documenten van het oude ontwikkelingsplan zijn hier beschikbaar:

Het door de Stad Brussel opgesteld GOP omvat 3 doeleinden:

  • de wederopleving van het woonmilieu
  • de ondersteuning van een geïntegreerde economische ontwikkeling
  • de bevordering van een duurzaam leefmilieu

Op het gebied van verplaatsingen legt het GOP de nadruk op een beleid van modale combinaties met het oog op een beter evenwicht tussen nabije bereikbaarheid en bereikbaarheid over grotere afstand. Dit beleid gaat onder meer over de ontwikkeling van een netwerk van openbaar vervoer dat meer geïntegreerd is in de stad, het globaal parkeerbeheer, het bewustmaken van duurzame mobiliteit, het bevorderen van zachte mobiliteit.

Downloaden

Teksten

Kaarten

Sectie van het GOP & document
A.Evolutie van de infrastructuren
C.1 1150-1770 (PDF, 299.60 KB)
C.2 1870-1900 (PDF, 352.69 KB)
C.3 1925-1950 (PDF, 405.90 KB)
C.4 2000 (PDF, 409.61 KB)
B.Evolutie van het stadsweefsel
C.5 1150-1770 (PDF, 297.03 KB)
C.6 1870-1900 (PDF, 2.09 MB)
C.7 1925-1950 (PDF, 582.58 KB)
C.8 2000 (PDF, 537.55 KB)
C.Thematische kaarten
C.9 Internationale vertegenwoordiging (publiek sector) (PDF, 1.95 MB)
C.10 Bevolkingsdichtheid (PDF, 730.57 KB)
C.11 Bevolkings evolutie per satistische sector over de periode 1981-1991 (PDF, 721.46 KB)
C.12 Bevolkings evolutie per satistische sector over de periode 1991-1998 (PDF, 691.09 KB)
C.13 Kansarme en kansrijke wijken (PDF, 719.61 KB)
C.14 Kantoren (PDF, 694.54 KB)
C.15 Handel (PDF, 1.66 MB)
C.16 Industrie (PDF, 1.40 MB)
C.17 Toerisme (PDF, 1.78 MB)
C.18 Toerisme (2) (PDF, 721.19 KB)
C.19 Werkgelegenheid per Ha en per statistische sector (PDF, 664.47 KB)
C.20 Oro-hydrografie (PDF, 700.19 KB)
C.21 Openbare ruimte en stedelijke lanschap (PDF, 763.43 KB)
C.22 Erfgoed (PDF, 1.23 MB)
C.23 Begroeningsgraad per bouwblok (PDF, 784.11 KB)
C.24 Geluidsomgeving (PDF, 1.39 MB)
C.25 Culturele uitrustingen (PDF, 647.10 KB)
C.26 Sociale uitrustingen (PDF, 1.30 MB)
C.27 Uitrustingen voor onderwijs en vorming (PDF, 1.33 MB)
C.28 Verplaatsingen en mobiliteit (PDF, 1.23 MB)
C.29 Bereikbaarheidsproblemen (PDF, 313.29 KB)
C.30 Eigendommen van Stad Brussel en OCMW (PDF, 714.58 KB)
C.31 Gewestelijk Bestemmingsplan (BR 03-05-2001): Bestaande feitelijke toestand (PDF, 3.74 MB)
C.32 Gewestelijk Bestemmingsplan (BR 03-05-2001): Bestemming (PDF, 2.24 MB)
C.33 BBP: verkavelingsvergunningen, overeenkomsten en zonale verorderingen (PDF, 665.66 KB)

Teksten

Kaarten

Sectie van het GOP & document
C.1 De woonfunctie herwaarderen (PDF, 1.35 MB)
C.2 Een geïntegreerde economische ontwikkeling steunen (PDF, 1.19 MB)
C.3 Een duurzaam milieu promoten (PDF, 1.09 MB)
C.4 Nationaal en internationaal vertegenwoordigingsbeleid (PDF, 781.92 KB)
C.5 Woonbeleid (PDF, 744.47 KB)
C.6 Woonpotentiel (PDF, 1.07 MB)
C.7 Openbare ruimte - beleid (PDF, 912.87 KB)
C.8 Milieubeleid (PDF, 1.17 MB)
C.9 Verkeersnetten - Aanpassings voorstellen (PDF, 749.65 KB)
C.10 Voorstel voor de categorisering van de bestaande en geplande wegen (PDF, 774.92 KB)
C.11 Hoofdnetwerken voor gemotoriseerd verkeer op horizon 2010 (PDF, 819.35 KB)
C.12

Beleid van gemeentelijke planning (PDF, 837.70 KB)

Dit document, onder de vorm van een tabel, vermeldt in detail de toekomstige acties van het Gemeentelijk Ontwikkelingsplan (GemOp).

Het plan herneemt, per activiteitensector, het geheel van de maatregelen nodig voor de uitvoering van het plan. Deze tabellen geven een overzicht van de acties die de gemeente wil ondernemen.

Algemeen

Laken

Atlas Laken

Vijfhoek

Atlas Vijfhoek

Atlas vijfhoek aanvullingen 2000

Brussel-Noord

Atlas Brussel Noord

Noordoostelijke Wijk

Atlas Noordoostelijke Wijk

Zuidwijk

Atlas Zuidwijk

Gemeentelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling - BXL2050