Hoofdluis: voorkomen en behandelen

Hoofdluizen (Pediculus humanus capitis) zijn kleine insecten die op de hoofdhuid en in het haar leven. De luizen kruipen langzaam over je hoofd. Als je heel goed kijkt, kun je de hoofdluizen soms zien lopen. De eitjes van hoofdluizen noem je neten. Om te overleven zuigen de luizen kleine hoeveelheden bloed uit je hoofdhuid. Dit doen ze ongeveer drie tot zes keer per dag. Hoofdluizen vermenigvuldigen zich door te paren. De vrouwelijke hoofdluis legt eitjes. Een neet die uitkomt groeit in tien dagen uit tot een volwassen luis. Een hoofdluis leeft ongeveer een maand en de vrouwelijke hoofdluis kan in die tijd wel 250 eitjes leggen.

Een volwassen hoofdluis herken je aan de grijsblauwe kleur en een dikker achterlijfje. Als een luis zich net heeft volgezogen, krijgen ze een roodbruine kleur. Ze zijn ongeveer zo groot als een sesamzaadje. Dit is maximaal 4 millimeter. De eitjes of neten zijn kleine bruine of zwarte korrels van ongeveer 1 millimeter. Als de eitjes al zijn uitgekomen, blijft het grijze omhulsel achter op je haren. Daardoor kunnen ze ook op roos of schilfertjes lijken. Het verschil is dat neten vastgeplakt zitten aan de haren, vlak bij de hoofdhuid. Die schud je dus niet makkelijk uit je haar, wat met roos of huidschilfers wel het geval is. Meestal wordt hoofdluis ontdekt als er zo’n twintig neten in je haren zitten. Deze vind je vooral op de plekken die jeuken: aan de haargrens of onder de pony, bij de staart, achter de oren en in de nek.

Als je hoofdluis hebt, kan dit jeuk veroorzaken. Dit komt doordat de hoofdluizen bloed opzuigen uit je hoofdhuid. Om het bloed dunner te krijgen, maken ze speeksel aan. De wondjes die door het bloedzuigen zijn veroorzaakt en het speeksel in de wondjes veroorzaakt jeuk. Maar niet iedereen met hoofdluis heeft altijd last van jeuk. Zo kan het dus zijn dat je kind hoofdluis heeft, zonder dit te merken.

Hoofdluizen kunnen niet vliegen, zwemmen of springen. Meestal krijg je luizen als je dicht bij iemand komt met iemand die al luizen heeft. De luizen kruipen dan over van het ene naar het andere hoofd. Dit noem je ook wel haar-haarcontact. De kans dat je luizen krijgt door jassen, mutsen of sjaals die naast elkaar hangen is vrij klein.

Kinderen hebben de grootste kans op hoofdluis. Op school zitten ze vaak dicht bij elkaar. Ze doen bijvoorbeeld samen opdrachten, spelletjes of sportactiviteiten, spelen samen na school bij iemand thuis of komen met elkaar in aanraking op kinderfeestjes. Zo kunnen de luizen makkelijker overlopen naar veel verschillende hoofden. Is er bij jouw kind hoofdluis geconstateerd? Dan is de kans groot dat de hoofdluizen zich over het gezin verspreiden.

De beste behandelmethode bij hoofdluis is kammen. Het extra heet wassen van kleding, mutsen, sjaals, jassen, beddengoed en knuffels is niet nodig. Ook overdracht via petten, koptelefoons of kammen is nooit wetenschappelijk aangetoond. Uit onderzoek is wel gebleken dat twee weken goed kammen helpt.

1. ​Koop bij de drogist een netenkam. Dit is een extra fijne kam. Deze kan van metaal of van kunststof zijn.
2. Maak het haar nat. Of zorg dat je kind net gedoucht heeft. Heeft je kind erg lang haar? Gebruik dan eventueel een beetje crèmespoeling of antiklitshampoo. Zo glijdt de kam makkelijker door het haar.
3. Kam het haar grondig door met de netenkam. Begin bij de hoofdhuid en kam een pluk helemaal uit tot de haarpunten. Kam zo het hele haar pluk voor pluk uit. 
4. Kam het haar van je kind elke dag door, twee weken lang. Soms blijven er namelijk neten achter in het haar, waar nieuwe luizen uitkomen. Als je elke dag kamt, haal je de luizen er uiteindelijk allemaal uit.
5. Controleer ook jezelf en andere gezinsleden. 

Tip: Zorg dat je boven de wastafel, een stuk keukenrol of een vel wit papier kamt. Als er luizen of neten uit het haar vallen, zie je deze meteen. 

Zijn de hoofdluizen na twee weken kammen nog niet verdwenen? Het kan zijn dat je niet alle neten hebt verwijderd of dat er op school opnieuw een besmetting heeft plaatsgevonden. Dan kun je nog twee weken kammen en een lotion tegen luizen gebruiken. Kies voor een lotion met dimeticon. Dit is een waterafstotende olie die wordt gebruikt bij het bestrijden van hoofdluis. Het middel doodt alle luizen, maar niet alle neten. Daarom is het belangrijk dat je bij het gebruik van deze lotion altijd blijft kammen. Je kunt deze lotion vinden bij de drogist of de apotheek.

1. Verspreid de lotion over het haar en de hoofdhuid. Wrijf net zolang tot de hoofdhuid en het haar goed nat zijn. Bij hoofdluis wrijf je extra achter de oren en in de nek.
2. Kam het haar met een netenkam als het nog nat is. Je kunt hierbij ook weer crèmespoeling in het haar doen, zodat kammen makkelijker gaat.
3. Laat het geheel vervolgens drogen aan de lucht. Gebruik geen föhn.Laat de lotion inwerken zo lang als op de bijsluiter staat aangegeven. Of laat de lotion de hele nacht inwerken. 
4. Was het haar daarna met gewone shampoo.
5. Kam vervolgens zeven dagen lang het haar uit op dezelfde manier.
6. Gebruik na zeven dagen weer de lotion.
7. Kam het haar vervolgens weer zeven dagen uit.

Je kunt besmetting met hoofdluis niet voorkomen. Het zegt ook niets over slechte hygiëne – je kind hoeft zich dus niet te schamen dat het hoofdluis heeft. Op basisscholen vinden er regelmatig controles plaats met ouders die komen ‘luizenpluizen’. Luizenpluizen is het haar van de kinderen controleren op hoofdluizen en neten. 

Je kunt zelf ook thuis regelmatig een controle op hoofdluis doen. Doe dit het liefst een keer per maand en bijvoorbeeld ook na de zomervakantie, voor de scholen weer beginnen. Met deze tips kun je een controle op hoofdluis het best doen:

• ​Bekijk het haar en de hoofdhuid bij daglicht.
• Gebruik eventueel latex handschoenen.
• Controleer de hele hoofdhuid. Let extra op de plekken achter de oren, onder de pony of staart en in de nek.
• Kam het haar voor alle zekerheid een keer goed door met een netenkam. Zorg ervoor dat je dit boven de wastafel of een vel keukenrol of wit papier doet. Let erop of je kind vaak aan zijn of haar hoofd krabt. Dit kan een teken zijn dat het hoofdluis heeft.
• Hoofdluis geconstateerd? Controleer dan ook je gezinsleden, laat jezelf controleren en geeft het door op school, de naschoolse opvang en een eventuele sportvereniging.

Bij hoofdluis hoef je geen contact op te nemen met de huisarts. Het is niet gevaarlijk. Wel kan het vervelend zijn en kan het soms veel jeuk geven. Grondig blijven kammen en gezinsleden controleren is de beste methode om van hoofdluis af te komen.