Een groen tunneldak boven de Rotterdamse ring?

De wijken in het noorden van Rotterdam worden nu nog van elkaar gescheiden door een lelijke, drukke snelweg en naastgelegen spoorbaan. Door deze A20 te overkappen (of in te graven) ontstaat ruimte voor groen én voor 9.000 woningen. De PvdA wil dat de gemeente de mogelijkheden onderzoekt. Ontwikkelaar Blauwhoed is er actief bij betrokken.

Het plan voor een groen ‘tunneldak’ over de A20 is niet nieuw. In 2009 ontwikkelde architectenbureau MVRDV in opdracht van ontwikkelaar Blauwhoed ‘De Kralingse berg’. Het ongeveer 800 miljoen euro kostende project strandde mede door het uitbreken van de kredietcrisis. En ook in januari 2018, toen de VVD een poging deed de plannen onder het stof vandaan te halen, leidde dat niet tot concrete stappen. „Het is nu niet realistisch”, antwoordde het college toen.

De PvdA doet nu een nieuwe poging. Raadslid Dennis Tak dient 28 januari initiatiefvoorstel ‘Het Nieuwe Noorden’ in. Het plan, dat de PvdA opstelde in samenwerking met landschapsarchitect Winy Maas van MVRDV, is nog groter en ambitieuzer. Waar in het oorspronkelijke plan gesproken wordt over een overkapping van 1,7 kilometer met ruimte voor circa 4.500 woningen, droomt de PvdA nu van een tunnel van ruim 7 kilometer. De auto’s verdwijnen bij het Kleinpolderplein onder de grond en komen er pas bij het Terbregseplein weer uit. Zo ontstaat ruimte voor twee keer zoveel woningen: 9.000.

Lees ook Zo kan het niet langer, ‘Kralingen aan de Maas’; hier zijn de plannen

Het raadslid zou het liefst zien dat ruim de helft van de nieuw te bouwen woningen het predicaat ‘betaalbaar’ krijgen en geschikt worden voor starters en jonge gezinnen.

Op de artist impressions ziet het er prachtig uit. In plaats van de grijze snelweg waarop de auto’s omzoomd door bedrijven en industrie voortrazen, verschijnt een groene vlakte met bomen en laagbouw. Het groene tunneldak verbindt het Kralingse Bos met het groen rondom de Rotte. „En het vormt een verbinding tussen de inwoners met een lager inkomen in het Noorden en de inwoners met een hoger inkomen in Hillegersberg”, zegt Tak.

De PvdA’er kocht deze zomer een auto. „Toen ik terugreed uit Delft naar het centrum van Rotterdam over de A20, realiseerde ik me pas hoe eeuwig zonde het is dat zo’n drukke weg dwars door de stad loopt.” Sindsdien werkt hij aan een initiatiefvoorstel om dat te veranderen.

Bouwen in de stad

De grote vraag blijft natuurlijk: is dit ambitieuze project nu, ruim tien jaar later, wel haalbaar?

„Ja”, zegt Tak. En hij noemt vier redenen. Het zorgt voor een afname van verkeer op de A20, wat het overkappen vergemakkelijkt. De woningnood neemt toe en de overheid is bereid in woningbouw te investeren. Bouwbedrijven hebben interesse én de financieringslasten zijn historisch laag. Tak: „Als Nederland staan we nu voor de keus, gaan we bouwen in het groen of gaan we bouwen in de stad? De overheid neigt naar dat laatste, maar dan zijn grootschalige plannen zoals dit noodzakelijk.”

Volgens landschapsarchitect Winy Maas is de urgentie en de behoefte aan woningen een stuk groter dan elf jaar geleden. „Er is grote behoefte de stad te vergroenen, te verdichten en te verbeteren en dit project komt daar allemaal aan tegemoet.” Rotterdam heeft de ambitie tot 2040 ruim 50.000 woningen te bouwen. Verder is de afgelopen jaren technische kennis op het gebied van ‘overkluizing’ opgedaan. „Het overkappen van een snelweg is daardoor een stuk haalbaarder geworden.”

Ook ontwikkelaar Blauwhoed ziet nu kansen. „De visie voor dit gebied hebben wij nooit verlaten, maar door de kredietcrisis was het niet mogelijk. Dit plan is groter, maar nóg beter wat ons betreft”, zegt algemeen directeur Phillip Smits. En ook volgens Smits is nu het moment aangebroken om het plan te realiseren. Door de woningnood en stimulering vanuit het Rijk om geschikte gebieden te ontwikkelen voor woningbouw. „Maar ook door de coronacrisis. Die heeft ons ook doen inzien dat we naar buiten willen. Meer buitengebied realiseren is dus belangrijk.” De ontwikkelaar is momenteel al in gesprek met de gemeente over mogelijkheden om het plan te realiseren.

En de financiering? Hoeveel Het Nieuwe Noorden precies gaat kosten is nog niet bekend. Tak schat dat de kosten op zullen lopen tot ‘enkele miljarden’. De verkoop van de woningen zal een deel van de kosten dekken. „Maar het Rijk zal ook moeten bijdragen.” Het project kan gefaseerd worden uitgevoerd, zegt Tak. Over twintig jaar hoopt hij dat het klaar is. „Als je twee miljard uitsmeert over twintig jaar, kost dat per jaar 100 miljoen euro. Dat is in het geheel der dingen behapbaar.”

In het initiatiefvoorstel verwijst Dennis Tak naar Maastricht waar de A2 die voorheen dwars door de stad leidde, verplaatst is onder de grond. Op het tunneldak ontstond een groene verbinding. De kosten van dat project bedroegen 890 miljoen euro. Het Rijk betaalde daarvan 680 miljoen, de gemeente Maastricht 95 miljoen en de provincie Limburg 54 miljoen.

Marktpartijen én gemeente

Begin dus alvast met lobbyen naar het Rijk voor een bijdrage, roept Tak de gemeente op. Hij verwacht dat dit juist nu kansrijk is. „Elf jaar geleden was de overheid door de crisis flink aan het bezuinigen. Nu is het motto juist: investeer je uit de crisis (veroorzaakt door corona). Maar dan moeten we als stad wel met voorstellen en plannen komen.”

Het oorspronkelijke plan werd ontwikkeld door marktpartijen en ook twee jaar geleden antwoordde het college van B&W dat ‘de markt’ aan zet is. Toch ziet Tak nu ook een rol voor de gemeente. „Die kan een rol spelen bij het verbinden van marktpartijen.”

En een stip op de horizon zetten. „Wat willen we eigenlijk als stad met dit gebied over twintig jaar.” Hij realiseert zich dat het overkappen van een snelweg en treinsporen niet makkelijk is. „Daarom moeten we er nu mee beginnen. Hopelijk kan dan over vijf jaar de eerste spade de grond in.”

Tak wil een haalbaarheidsonderzoek, hij verwacht dat dit zo’n miljoen euro gaat kosten. De gemeente zal een deel voor haar rekening nemen, maar geïnteresseerde marktpartijen betalen mee, zegt hij. PvdA pleit voor een consortium zoals bij Feijenoord XL. Blauwhoed wil er deel van uitmaken. „Dit moeten we met elkaar oppakken”, zegt directeur Smits.