Strijd in Tigray laait verder op, ondanks geplande vredesbesprekingen

De strijdende partijen in Ethiopië zegden vorige week voor het eerst vredesbesprekingen toe, maar de bijna twee jaar durende oorlog is nu heviger dan ooit. Uit informatie die mondjesmaat naar buiten komt, blijkt dat in deelstaat Tigray sinds vorige maand veldslagen plaatsvinden waaraan honderdduizenden soldaten meedoen. Vluchtelingenkampen worden gebombardeerd en scholen en andere burgerdoelen liggen onder vuur. Ook het leger van buurland Eritrea is binnengevallen en heeft zich gemengd in het conflict tussen de centrale Ethiopische regering in Addis Abeba en de deelstaatregering van Tigray.

Er zijn volgens schattingen van hulpwerkers en waarnemers sinds de uitbraak van de oorlog in november 2020 al tienduizenden doden gevallen. De meerderheid van de Tigrese bevolking is verstoken van hulp door een humanitaire blokkade ingesteld door de regering in Addis Abeba. Sinds het begin van de oorlog leven de zeven miljoen Tigreeërs bovendien zonder internet, telefoon en bankfaciliteiten. Ziekenhuizen stellen het zonder de meest basale medicijnen. Een aantal westerse landen, waaronder Nederland, veroordeelde woensdag het uithongeren van een burgerbevolking als een methode van oorlogvoering en roept op tot het onmiddellijk staken van de offensieven.

Na enkele maanden met een officieuze wapenstilstand escaleren sinds enkele weken de gevechten doordat 750.000 Eritrese en Ethiopische regeringssoldaten samen met lokale troepen uit de deelstaat Amhara inbeuken op 250.000 militairen uit Tigray. In zowel Eritrea als Tigray werd een algehele mobilisatie afgekondigd. Ethiopische regeringssoldaten zijn met een omtrekkende beweging buurland Eritrea binnengegaan en vallen vandaar samen met hun Eritrese collega’s vanuit het noorden Tigray binnen. Ook vinden er hevige veldslagen plaats in alle andere windstreken. In het noorden hebben de Tigrese strijdkrachten terrein verloren maar de binnenvallende troepen zijn er niet in geslaagd grote steden in te nemen en op te rukken naar de regionale hoofdstad Mekelle. De regeringslegers van Ethiopië en Eritrea hebben een overmacht aan mankracht en materieel, de Tigreeërs lijken over meer wilskracht te beschikken.

Roep om een onafhankelijke staat

Er ontstond een sprankje hoop toen de partijen vorige week donderdag voor het eerst aankondigden bereid te zijn tot vredesbesprekingen, maar dit geplande overleg in Zuid-Afrika werd „om logistieke reden” uitgesteld. De Tigrese leiders eisen een onmiddellijke opheffing van de blokkade van hun deelstaat. Onder de blokkade en de aanvallen van drones en het artillerievuur groeit bij de Tigrese bevolking de roep voor een onafhankelijke staat.

President Isaias Aferwerki van Eritrea wil het leiderschap van Tigray elimineren, de Ethiopische premier Abiy Ahmed deelt dat doel en beoogt het leger van Tigray te ontmantelen. Hun partners, de leiders van Amhara, willen het westelijke deel van Tigray inlijven bij hun deelstaat. De inzet van de leden van deze coalitie is alles of niets, een nulsomspel, en het zal ze moeilijk vallen om concessies te doen als er alsnog vredesoverleg begint.

Lees ook Hoe Ethiopië door zijn trotse verleden wordt verscheurd

De druk om te onderhandelen komt vooral van Amerika en Europa. Onder hun leiding en van de Afrikaanse Unie vonden er tijdens de wapenstilstand verkennende besprekingen plaats in de Seychellen en Djibouti waarbij het opheffen van de blokkade hoofdonderwerp was. Dat overleg leidde niet tot een akkoord; alles wijst erop dat de partijen het liever uitvechten.

Plunderen en vernietigen

De massale Eritrese interventie compliceert de oorlog. Ook bij het begin van de strijd in november 2020 deden Eritrese soldaten enkele maanden mee met het Ethiopische openingsoffensief tegen Tigray. Hun bijdrage nam toen het karakter van een strafexpeditie aan omdat ze op grote schaal plunderden, scholen, klinieken en landbouwwerktuigen vernietigden en zelfs klassieke moskeeën en kerken niet ongemoeid lieten. De soldaten van Aferwerki noch die van Abiy Ahmed slaagden er toen in het Tigrese leger te verslaan.

Er leeft veel oud zeer tussen de Tigreeërs en Eritreeërs die, hoewel ze taal en geschiedenis delen, oude rivalen zijn met vetes die teruggaan naar de Italiaanse koloniale tijd in Eritrea en hun gemeenschappelijke bevrijdingsstrijd in de jaren tachtig tegen het Ethiopische militaire bewind van Mengistu Haile Mariam. Aan het einde van de vorige eeuw voerden de Tigreeërs, toen aan de macht in Addis Abeba, en de Eritreeërs al een oorlog. Daarbij vielen toen meer dan tachtigduizend doden.