VIDEO: Docu Onversneden Liefde laat zien waarom jongeren op 'Het Witte Eiland' Flakkee de leegte vullen met drugs

Met die vraag in het achterhoofd maakte Rijnmond-verslaggever Sanne Waldekker de documentaire ‘Onversneden Liefde’. Kijk hieronder naar de docu:

Ik ben zelf geboren en opgegroeid op Goeree-Overflakkee. Mijn oudere zus ging op haar vijftiende aan de drugs en dat heeft uiteraard veel indruk op me gemaakt. Het is met haar gelukkig goed gekomen, maar mede door dit verleden frustreert het me extra dat de problematiek op het eiland zo hardnekkig is en er niks lijkt te verbeteren. Ruim vijftien jaar geleden werd er ook geroepen dat het taboe eraf moest en dat jongeren een alternatief geboden moest worden. We zijn nog geen stap verder.

Het probleem speelt al heel lang, maar we gaan ons er toch niet bij neerleggen dat het nou eenmaal zo is? Het is niet nieuw, dus laat maar. Nee het rioolwateronderzoek heeft misschien net het duwtje gegeven dat nodig is. Dan mag het niet weer stil worden en gewoon dooretteren.

Je raakt ook gewend aan je omgeving merk ik. Ik dacht dat er bij iedere middelbare school in de regio wel dagelijks dealers in de straat zouden staan, omdat dat bij mijn school in Middelharnis zo was. Tot collega’s me heel vreemd aankeken toen ik dat vertelde. ‘Bij jouw middelbare school? Serieus?’

Nee, in mijn vriendengroep was dat ook niet aan de orde. Maar ik heb bij mijn zus ook gezien wat het middelengebruik met je doet. Een betere preventieles is er denk ik niet. Al zie je ook genoeg gezinnen waarbij dit juist anders uitpakt en een jonger kind ook gaat gebruiken. Maar ik heb mezelf door de docu wel vaker de vraag gesteld: waarom mijn zus wel en ik niet? Was het echt dat ik zag wat het met haar deed of ben ik er sowieso minder vatbaar voor? Het is een dun ‘lijntje’ of je gaat gebruiken of niet. Dat is me wel duidelijk geworden. Je komt ergens voor een keuze te staan en waarom zeg je ja? Misschien wel omdat er te weinig alternatieven zijn.

Zeker niet, het speelt overal. Maar op het eiland komt een aantal factoren samen die zorgen voor een soort ‘perfecte storm’, lijkt het. Het is afgelegen, de kleine gemeenschap die beklemmend aan kan voelen, er is weinig te doen voor jongeren. Wat me blijft verbazen is hoe gemakkelijk je er aan drugs komt en dat het gebruik heel normaal gevonden wordt. Gebruikers geven ook aan dat dit echt wel een stuk extremer is dan in andere delen van onze regio.

Hoe vonden de mensen op Flakkee het dat je hierover een docu ging maken?

Ik heb positieve en negatieve reacties gehad. Het is en blijft een heftig onderwerp en dat het eiland weer naar voren komt als ‘het Witte Eiland’ wordt heel vervelend gevonden.

Maar na het rioolwateronderzoek zien mensen wel in dat er echt iets moet gebeuren. De wil om het bespreekbaar te maken is er meer dan ooit tevoren en zo’n docu kan hier een rol in spelen.

Absoluut. Binnen zo’n kleine, hechte gemeenschap is de angst voor negatieve reacties groot. Mensen waren bang om problemen te krijgen met bijvoorbeeld ouders of hun werkgever. De schaamte is groot. Wat vindt mijn omgeving hiervan? Hoe valt dit binnen mijn kerkgemeenschap? Maar ook groepsdruk.. Raak ik mijn vrienden kwijt als ik hier open over ben?

Zelf heb ik er tot voor kort ook nooit meer over gesproken met mijn zus en ouders. Niet omdat ik het bewust wilde negeren, maar het voelde toch ongemakkelijk. Dus ik begrijp de terughoudendheid ook. Maar het is misschien ook wel waarom er niks verandert.

Ik ben heel blij dat er toch (ex-)gebruikers, ouders en instanties zo dapper waren om wél voor de camera te gaan staan en zich kwetsbaar op te stellen. Alleen zo open je de ogen van mensen die het probleem nog steeds niet serieus nemen. En je laat ook aan andere mensen zien dat het oké is om erover te praten.

Het lijkt heel stil, maar achter de schermen gebeurt er wel van alles. Snel resultaat is onmogelijk, wordt gezegd. Dus bedenkt de gemeente met onder meer scholen, verenigingen, politie, jongerenwerk, politiek, ervaringsdeskundigen en de horeca een brede aanpak waar de komende tien jaar aan gewerkt wordt.

Van dit soort boodschappen word ik zelf heel ongeduldig. Hoe is het mogelijk dat je nu, na al die jaren, nog moet uitzoeken waar het probleem zit en nog weinig zicht hebt op om hoeveel gebruikers het gaat? Maar dé oplossing is er sowieso niet. Dat is te makkelijk gedacht. Daarvoor zit het gebruik echt te diep in de cultuur van het eiland.

Het gekke is dat het eigenlijk helemaal geen documentaire over drugs is geworden. Het gaat er uiteraard over, maar het is uiteindelijk meer een portret van een eiland met een duistere kant. Hoe zit deze gemeenschap in elkaar en wat doet dat met mensen? We geven de jongeren voor het eerst echt een stem, zonder ze in een slechte hoek te zetten.

Goeree-Overflakkee is natuurlijk lang een echt eiland geweest, zonder dammen en bruggen. Flakkeeënaren zijn lang op zichzelf aangewezen geweest en dat is nu nog voelbaar. Een bepaalde weerstand tegen ‘de overkant’ en alles wat vreemd is. Het geloof speelt er een grote rol en waar de één veel steun ervaart van de kerk, voelt de ander zich beperkt en scheef aangekeken.

De eenzaamheid van gebruikers die hun leven willen beteren en de uitzichtloosheid van hun situaties. Jonge, mooie mensen met talenten, maar ze hebben geen dromen meer, geen idee hoe hun leven verder moet. Ze weten niet hoe het is om gelukkig te zijn. Onzeker, kwetsbaar, onbegrepen en beschadigd. Vaak al door gebeurtenissen in hun jeugd, waarbij ze misschien wel meer begeleiding hadden verdiend.

Je hoopt natuurlijk dat jongeren beter nadenken als ze voor de keuze staan of ze iets gaan gebruiken of niet. Maar ik hoop vooral ook dat mensen op het eiland meer met een ‘open mind’ naar elkaar gaan kijken. Drugsgebruik maakt iemand niet gelijk een slecht of dom mens. Maak eens een praatje, dan zul je zien dat je veel meer met elkaar gemeen hebt, dan je denkt. We zijn nou eenmaal allemaal een product van onze omgeving. Dat klinkt wat zweverig, maar wil je verandering, dan moet je de verbinding zoeken. Dat vind ik heel belangrijk. Dit is niet een probleem van gebruikers alleen, maar van alle eilandbewoners samen.