Wat zit er toch in de honderd jaar oude envelop? Deze podcast ontrafelt het geheim van Haastrecht
Wat zit er in het mysterieuze pakketje dat de rijke weduwe Paulina Bisdom van Vliet uit Haastrecht honderd jaar geleden naliet? Een Haastrechtse journalist duikt in haar erfenis.
Ergens in een kluis, op een geheime plek, ligt al honderd jaar een dikke envelop. Ongeveer een kilo zwaar en dichtgemaakt met touw en een zegelstempel. ‘Niet openen voordat er honderd jaar voorbij is’, staat erop geschreven. Dat is dit jaar, twee weken geleden.
Dit pakketje staat bekend als ‘Het geheim van Haastrecht’. Het komt van een rijke dame van stand, Paulina Bisdom van Vliet, die op 1 juni 1923 overleed. Deze vrouw werd wel de stille burgemeester van Haastrecht genoemd, omdat ze een invloedrijke weldoener was voor het Zuid-Hollandse dorp.
Maar wie was ze precies? En wat zit er in het pakketje dat ze zo zorgvuldig veiligstelde bij haar testament? Journalist Lieuwe van Slooten hoorde er op de basisschool in Haastrecht voor het eerst over. Het enige dat hij bij aanvang van zijn podcast Het Geheim van Haastrecht verder weet, is dat zowel haar overgrootvader, vader, als man burgemeester van Haastrecht waren. En dat het bos waar hij vroeger in speelde haar tuin was. Omdat het wachten bijna voorbij is, duikt hij in vier afleveringen in de erfenis van Paulina Bisdom van Vliet.
Als de dag waarop ze stierf
Omdat ze geen kinderen kreeg, liet Paulina haar erfenis na aan het dorp Haastrecht. Daar bezoekt Van Slooten haar statige huis, sinds haar dood een museum. Alles is nog precies zoals op de dag dat ze stierf. Haar bureautje in de hoek van de werkkamer, waaraan ze waarschijnlijk haar testament opstelde, is ook onaangeroerd. In de kast van haar man Johan zit een lade met daarin een brief: ‘Ik verzoek na mijn dood alles in deze lade te laten zoals ik het er in lag’, staat er in Paulina’s handschrift op.
Museumbeheerder Marco Bakker denkt dat het mysterieuze pakketje brieven bevat van Paulina en haar man, die jong overleed. Want verder is alles er nog, behalve hun briefwisseling.
Oud-schoolhoofd meester Kees weet nog wel verhalen over de weduwe, die hij vooral van zijn moeder, geboren in 1911, hoorde. Zo zou Paulina streng in de leer zijn geweest. Hij denkt dat de envelop weleens het einde van het museum zou kunnen betekenen; dat Paulina honderd jaar museum wel genoeg vond.
De podcast gaat ook over Paulina’s vermogen. En, onvermijdelijk, de herkomst van haar geld, dat een link zou hebben met de VOC en slavernij.
Smeuïg geheim?
Elk gesprek leidt uiteindelijk naar de inhoud van het pakket, merkt de journalist. Ook op de markt heeft iedereen er een theorie over: het is geld voor noodlijdende dorpelingen, een schat, een bekentenis of een ander smeuïg geheim. “Het zal iets zijn wat in die tijd niet mocht, waarom zou je anders honderd jaar willen wachten?”
Hoewel de envelop inmiddels geopend is, volgt de laatste aflevering pas over enkele maanden. Want de stichting die het pakketje beheert, wil de inhoud eerst in besloten kring bekijken. Begin september, dan krijgen we het te horen. ‘Mosterd na de maaltijd’, vinden ze op de Haastrechtse markt.
De beste podcasts uit binnen- en buitenland, voor u beluisterd en gerecenseerd door de redactie van Trouw. Lees hier eerdere recensies terug.