Kabinet: spreiding patiënten over ziekenhuizen voortaan nationaal coördineren

De centrale coördinatie moet ook huisartsen en verpleegkundigen ontlasten doordat zij dan niet zelf op zoek hoeven naar beschikbare bedden. Dit had Minister Ernst Kuipers (D66) van Volksgezondheid eerder aangekondigd en vastgelegd in het Integraal Zorgakkoord met vrijwel alle zorgorganisaties. Maar nu maakt hij ook geld vrij voor de nieuwe organisatie. Dit kondigt hij aan in een conceptwijziging van de Wet marktordening gezondheidszorg.

Kuipers wil dat de landelijke zorgcoördinatie voor de acute zorg uiterlijk in januari 2025 in werking treedt. Halverwege volgend jaar wil hij per regio al een ‘beeld’ dat inzicht geeft in de ‘regionale acute zorgvraag en het zorgaanbod, de patiëntenstromen en de arbeidsmarkt’.

Volgens een woordvoerder van het ministerie kan de landelijke coördinatie de werkdruk van met name huisartsen en verpleegkundigen in het ziekenhuis verlichten. ‘Een huisarts kan bijvoorbeeld op een hele vrijdagmiddag bezig zijn om zorg te regelen voor een patiënt met acute klachten. Hetzelfde geldt voor een verpleegkundige die plek zoekt voor een patiënt die een bed bezet houdt maar elders kan revalideren.’

Bij acute klachten kan het bijvoorbeeld gaan om een blindedarmontstekening, een hartaanval, een beroerte of een voortijdig ingezette bevalling. Volgens de woordvoerder kan er ook een telefoonnummer komen waar burgers informatie krijgen. ‘Maar voor acute nood blijft 112 bestaan.’

Beddenbaas Kuipers

De nieuwe aanpak is een voortzetting van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding, Lcps, dat tijdens de coronacrisis werd opgezet. Sommige ziekenhuizen stroomden toen vol met coronapatiënten. Het Lcps organiseerde de spreiding van deze patiënten over andere ziekenhuizen die nog bedden vrij hadden. Hierbij werd ook een beroep gedaan op ziekenhuizen in Duitsland. Kuipers, toen nog bestuurder van het Erasmus MC, leidde deze tijdelijke organisatie en maakte toen naam als ‘beddenbaas’. Daarnaast is er al een netwerk van elf traumacentra met elk een ‘regionaal overleg acute zorgketen’.

De financiering van deze organisatie, die tijdelijk was, wordt nu voortgezet. ‘Om de beschikbaarheid van acute zorg zo goed mogelijk te borgen, is het van belang dat het inzicht in capaciteit en drukte van de zorg blijft bestaan en wordt verbreed. Het gaat wat betreft de drukte in de zorg niet alleen om de drukte op de spoedeisende hulp of de acute opnameafdeling, maar om de drukte in de gehele brede acute zorgketen. Om de gehele keten van instroom in, doorstroom binnen en uitstroom uit de acute zorg toegankelijk te houden, moet ook buiten de muren van het ziekenhuis worden gekeken’, schrijft Kuipers in de toelichting.

Hij beschrijft hoe de hele keten in de acute zorg kan vastlopen. Als alle bedden op de verpleegafdelingen bezet zijn, kunnen patiënten vanuit de spoedeisende hulp daar niet heen, waardoor daar een ‘stop’ moet worden afgekondigd. ‘Dit laatste leidt vervolgens weer tot meer/langduriger inzet van ambulances, omdat deze verder moeten rijden naar een spoedeisende hulp waar nog wel plek is.’

Griepgolf of natuurramp

Het inzicht in de capaciteit van de acute zorg heeft zich tijdens corona in ‘sneltreinvaart’ ontwikkeld. Dat wil Kuipers zo houden. Niet alleen voor het geval corona weer oplaait, maar ook bij drukte door een griepgolf, hoog ziekteverzuim of personeelstekort anderszins, een (natuur)ramp waardoor één of meerdere zorginstellingen (deels) moeten worden ontruimd of tijdelijk gesloten.

Daarom wil Kuipers een systeem ‘waarin per regio inzichtelijk wordt hoe druk het bij andere zorgaanbieders is en of, en zo ja waar, er specifieke capaciteit is om patiënten over te nemen of te laten door/uitstromen’. Dit kan betekenen dat patiënten worden verwezen of verplaatst naar een andere regio of naar Duitsland, zoals gebeurde tijdens de covidcrisis.