fotografie peter Hilz (C)

"Slimme kilometerheffing", wat vinden de verschillende partijen er nu van?

De meeste Vlaamse partijen zijn het erover eens dat er een "slimme kilometerheffing" moet komen. Maar hoe die nieuwe wegenbelasting er zal uitzien? Daarover zijn de verschillende partijen het nog lang niet eens. In het kader van de Stemtest polste VRT NWS nog eens naar de verschillende partijstandpunten.

In de aanloop naar de verkiezingen laait de discussie over de zogenoemde “slimme kilometerheffing” weer op. Volgens de krant De Tijd zouden er binnen de Vlaamse administratie twee scenario’s op tafel liggen: een belasting van gemiddeld 2 eurocent per gereden kilometer óf een tarief van gemiddeld 5 cent per kilometer met een startheffing van 25 cent voor elke gereden autorit. 

Die twee tariefvoorstellen staan volgens De Tijd in een recente versie van het Mobiliteitsplan Vlaanderen en zouden variëren. De beoogde kilometerheffing moet immers “slim” worden. Lees: variëren in functie van het tijdstip en plaats. Wie in de spits rijdt en rond de grote steden zal meer betalen dan iemand die in de daluren op rustige wegen rijdt. 

Meerderheid voor

De invoering van de slimme kilometerheffing moet de files op onze wegen verminderen. De verschillende partijen in de Vlaamse regering werden het vorige zomer er al principieel over eens dat er een slimme, budgetneutrale kilometerheffing moet komen. Maar de volgende regering moet de knoop nog finaal doorhakken. Ten vroegste tegen 2024 zal het rekeningrijden ingevoerd worden.

Maar er zal nog veel verkeer over onze wegen rijden voor de verschillende partijen het eens zijn over de concrete uitwerking van een systeem van rekeningrijden, want een nieuwe belasting invoeren, dat ligt heel gevoelig en is moeilijk te verkopen aan de kiezer.

De stelling

Om te weten hoe de verschillende partijen denken over de rekeningrijden, legden we in het kader van de KIES19-stemtest deze stelling voor aan de verschillende Vlaamse partijen: ‘Je moet worden belast op het gebruik van je auto, niet omdat je er één bezit.’

Daaruit blijkt dat op twee partijen na, alle Vlaamse partijen voor een kilometerheffing zijn. Alleen Vlaams Belang en PVDA zijn tegen. Hieronder vindt u de motivering van de verschillende partijen voor hun keuze.

CD&V is voorstander van een slimme kilometerheffing, waarbij je betaalt voor gebruik van de wagen, niet voor het bezit. Maar “wel enkel op voorwaarde dat mensen een volwaardig alternatief voor de auto hebben”, merkt de partij op in haar antwoord.

In “De ochtend” op Radio 1 stelde Vlaams minister Koen Van den Heuvel (CD&V) vanmorgen dat de invoering van de slimme kilometerheffing wellicht op tafel zal liggen bij de volgende regeringsonderhandelingen. De minister gelooft dat er een consensus aan het groeien is over de invoering, maar zal er nog discussie zijn over de manier waarop.

Het mag niet verwonderen dat Groen akkoord gaat met de stelling.  “Vandaag betaal je een vast bedrag aan belastingen of je veel of weinig rijdt. Deze belastingen vervangen door een kilometerheffing is de beste manier om het gebruik te beperken, alternatieven aantrekkelijk te maken en de files te bestrijden”, motiveert de partij haar keuze.

Groen wil dus de bestaande verkeersbelastingen vervangen door een slimme kilometerheffing. Met nadruk op slim, want de kilometerheffing zoals die sinds drie jaar bestaat voor vrachtwagens is niet meer dan een extra belasting, stelt de partij. De heffing voor auto's moet dus rekening houden met het moment waarop gereden wordt.

Het geld dat via de nieuwe heffing wordt geïnd, moet volgens de groenen geïnvesteerd worden in het openbaar vervoer en het fietsnetwerk.

N-VA-voorzitter Bart De Wever toonde zich eerder al een voorstander van de kilometerheffing. In een mobiliteitsdebat in “Terzake” stelde de N-VA-voorzitter vorig jaar wel een aantal voorwaarden: eerst moet er een goede verkeersdoorstroming komen en hij wil vooral ook niet dat het een extra belasting wordt. "Het bezit van een auto moet goedkoper worden, het gebruik duurder." Maar volgens De Wever zal het rekeningrijden voor personenauto's op termijn onvermijdelijk worden.

In het antwoord op de stelling voor KIES19 voert de N-VA aan dat de kilometerheffing ook gebruikt zal worden om de buitenlanders te laten meebetalen. De invoering van het rekeningrijden “mag niet leiden tot een belastingverhoging voor de Vlamingen”, zegt de partij nog eens stellig.

Op de achterbank kwam er dit weekend wel kritiek, Jean-Marie Dedecker, die in West-Vlaanderen als onafhankelijke de N-VA-lijst duwt. In een opiniestuk in Knack sneerde hij naar Vlaams minister van Verkeer Ben Weyts (N-VA). Volgens Dedecker wil Weyts “de honden van de stroomhalsband, en de automobilisten aan de elektronische ketting”. Dat het systeem via de smartphone zou werken, noemt Dedecker “big brother op wielen”.

Open VLD is ook voor rekeningrijden, maar met reserve. “Om combimobiliteit (vb. auto + trein) te stimuleren moet het bezit van een auto minder belast worden, maar wel het gebruik. Hierdoor wordt het interessanter om verschillende vervoersmodi te combineren”, luidt de motivering.

Tegelijk zijn de liberalen heel voorzichtig, want nieuwe belastingen invoeren, dat ligt uiterst gevoelig bij Open VLD.  "We willen nadenken over vlotter verkeer, maar zeggen neen tegen een platte belastingverhoging", zegt partijvoorzitter Gwendolyn Rutten vanochtend in een reactie op het nieuws uit De Tijd.

"We moeten het fileprobleem oplossen en zijn bereid om daar met een open geest naar te kijken. Maar naarmate de resultaten duidelijker worden en er meer details bekend raken, zie je dat dit niet de oplossing is", zegt Rutten. "Voor ons is het uitgangspunt heel duidelijk: het is niet de bedoeling hier een belastingverhoging van te maken."

Zelf pleiten de Vlaamse liberalen ervoor verkeerssturend in te grijpen op plaatsen en momenten waar dat nodig is, dus waar grote congesties plaatsvinden. Denk daarbij aan de ring rond Antwerpen en Brussel. Het systeem moet ook uniform zijn in heel het land. In Vlaanderen, Wallonië en Brussel moet met andere woorden eenzelfde aanpak gelden, zodat er geen drie systemen zijn in ons land.

SP.A gaat ook akkoord met de stelling. “Gebruik (van de auto, red.) belasten is rechtvaardiger en ecologischer dan bezit belasten”, antwoordt de partij op de stelling.

De socialisten hadden zich in het verleden altijd verzet tegen rekeningrijden, “vanuit een terechte bekommernis voor mogelijke asociale effecten”. Maar vier jaar geleden zei Vlaams fractieleider Joris Vandenbroucke plots dat zijn partij bereid is om het taboe op een kilometerheffing voor personenwagens los te laten.

“Het mobiliteitsprobleem is te groot om hierover niet minstens grondig na te denken”, klinkt het . Al moet de maatregel voor de socialisten wel gekoppeld worden aan investeringen in alternatieven zoals het openbaar vervoer.

Vlaams Belang is één van de twee partijen die ronduit tegen rekeningrijden zijn. “De belasting op het gebruik van een auto bestaat al, onder de vorm van torenhoge accijnzen op brandstof”, stelt de partij.

Dat ongenoegen liet de partij gisteren nog eens duidelijk blijken door in Antwerpen stickers uit te delen, uit protest tegen de kilometerheffing. Vlaams Belang is gekant tegen een gebiedsdekkende kilometerheffing en "nog sterker" tegen het systeem van gps-tracking dat door minister Weyts wordt voorgesteld als methode om tot de berekening van de heffing te komen.  

"Enkel om belastingen te kunnen innen, zou Ben Weyts de locatie willen weten van elke burger op elk moment", stelt partijvoorzitter Tom Van Grieken. "Dat is pure big brother, een totaal disproportioneel controlesysteem en een onaanvaardbare aanslag op de privacy", klonk het tijdens de protestactie.

Helemaal aan de andere kant van het politieke spectrum, maar net zo hard tegen de kilometerheffing is de PVDA. De uiterst linkse partij noemt rekeningrijden “asociaal”.

“Veel werknemers hebben een auto nodig om naar het werk te gaan, omdat alternatieven ontbreken. In plaats van mensen op kosten te jagen kunnen we beter inzetten op beter en gratis openbaar vervoer”, vindt PVDA.

Meest gelezen