Honderden Nederlandse wetenschappers gepubliceerd in neptijdschriften
Honderden Nederlandse academici hebben de laatste jaren wetenschappelijke artikelen gepubliceerd in bekende neptijdschriften. Zulke rooftijdschriften publiceren tegen forse betaling ingezonden artikelen, zonder enige kwaliteitsbeoordeling. De auteurs betalen honderden dollars voor publicatie.
Onder de Nederlanders zijn ook bekende wetenschappers, zoals farmaceut Jaap Goudsmit en viroloog Ab Osterhaus, vaak als laatste auteur in artikelen van medewerkers of promovendi.
Dat blijkt uit een inventarisatie van het internationale journalistieke onderzoekscollectief ICIJ dat eerder de befaamde Panama Papers publiceerde, miljoenen vertrouwelijke documenten over de internationale belastingvlucht. Ditmaal richt het consortium zich op de schimmige wereld van de wetenschappelijke neptijdschriften en nepconferenties.
Beruchte valsspelers
Aan het project werkten datajournalisten in Europa, Azië en de VS mee. Ze visten de websites van een aantal beruchte nepuitgevers leeg en destilleerden met computers de namen en instellingen van auteurs uit ruim 175 duizend artikelen. De Volkskrant kreeg exclusief inzage in de uitgebreide databank van ICIJ.
Het onderzoeksproject concentreert zich in hoofdzaak op twee grote en beruchte valsspelers in het veld: OMICS dat sinds 2008 vanuit India wordt gerund en meer dan 700 tijdschriften zou uitgeven, en WASET dat van Turkse origine is en vooral conferenties organiseert en daarvan verslagen publiceert.
Beide bedrijven worden in onder meer de VS door justitie onderzocht wegens oplichting en bedrog en zijn soms ook al op de vingers getikt. Op internet wemelt het van de waarschuwingen van bezorgde of bedrogen wetenschappers voor rooftijdschriften. Daarvan zijn er veel. Volgens een recente inventarisatie van bibliothecaris en activist Jeffrey Beall meer dan 1.200, meestal online en open access, titels waarvoor de auteurs vooraf voor publicatie betalen, in plaats van abonnees.
Fake conferentiepapers
In de databank van het ICIJ-collectief, die de periode van 2012 tot 2018 beslaat, komen ongeveer 300 artikelen van zeker 750 Nederlandse wetenschappers naar voren die bij OMICS publiceerden. WASET publiceerde honderd conferentiepapers van circa 500 auteurs van Nederlandse instellingen.
Auteurs en instellingen vermelden de conferentie-papers van WASET doorgaans gewoon op hun publicatielijsten. Ze worden vermeld in de internationale citatieindex ISI, belooft het bedrijf.
Dat geldt ook voor de artikelen in de honderden neptijdschriften van OMICS, al blijken die vaak dan weer niet te vinden in Pubmed, de algemeen gebruikte databank voor de vooral medische wereldliteratuur. In de VS zijn al academici vervolgd voor het opvoeren van zulke schimmige publicaties op hun cv, bijvoorbeeld bij sollicitaties.
De betreffende uitgevers zelf houden vol dat ze wel beoordelingen uitvoeren (de peer-review die serieuze wetenschappelijke tijdschriften doen). Ze worden naar eigen zeggen zwartgemaakt door grote tijdschriftenuitgevers waarmee ze concurreren. Zowel OMICS als WASET zijn niet bereikbaar voor vragen van journalisten.
Hoe vooraanstaande onderzoekers bij nepuitgevers belanden
Volop Nederlanders staan in de auteurslijsten van tijdschriften met een twijfelachtige reputatie, gepubliceerd door nepuitgevers. Zonder vragen en supersnel publiceren zulke uitgevers ingediende wetenschappelijke artikelen, tegen betaling van honderden dollars. Vaak betreft het werk dat serieuze tijdschriften hebben afgewezen. ‘Het is een chaos en het is bedrog.’
'Onderzoekers zijn te veel gefocust op publiceren'
Amsterdamse onderzoekers beschrijven een nieuw psychiatrisch syndroom dat voorkomt onder wetenschappers: Publiphilia impact factorius, een obsessie met het publiceren van onderzoeksresultaten in hoog aangeschreven wetenschappelijke tijdschriften. De eerste auteur, psychiater Joeri Tijdink, licht het toe.
Welkom in de wereld van nepwetenschap
Wetenschappers moeten zich profileren, en daar spelen oplichters handig op in. Welkom in de wonderlijke wereld van de nepconferenties en dubieuze publicaties.